بررسی ناهمخوانی های فنی و تکنیکی نقوش برجسته انسانی کاخ های آپادانا و سه دروازه (تالار شورا) در تخت جمشید

نقوش برجسته تخت جمشید یکی از مهم ترین یادگارهای دوره هخامنشی در ایران به شمار می رود که به مثابه چکیده ای از هنر، معماری، سیاست، اقتصاد و مدیریت این دوره درخشان از تاریخ ایران توجه دانشمندان علوم مختلف را به خود جلب کرده است. این نقوش، به واسطه ماهیت تاریخی خود، به عنوان یک منبع موثق برای تحلیل بسیاری از مسایل مدیریتی امپراتوری هخامنشی، واجد اهمیت فراوانی هستند. از منظر گونه شناسی، یکی از گروه های چندگانه نقوش برجسته تخت جمشید نقوش انسانی است. بررسی این گروه مستلزم تعریف معیاری است که در میان نقوش صحیح و سالم در تخت جمشید وجود دارد. برخی از نقوش برجسته تخت جمشید دچار نواقص و ناهمخوانی هایی در بازنمایی شده اند که هر قسمت از این نقایص به یک یا چند عامل وابسته است. حجار و طراح از مهم ترین عوامل این ناهمخوانی ها و نقایص به شمار می روند. تغییرات سبکی و گذر زمان نیز مزید برعلت شده و در بروز این ناهمخوانی ها در نحوه بازنمایی نقوش مذکور تاثیرگذار بوده اند. آنچه اهمیت دارد موظف کردن حجار به تولید برخی از نقوش تکراری بوده که منجر به پدید آمدن نقوشی با ظاهری مشابه ولی درعین حال متفاوت از هم گردیده است که با تامل دقیق در آنها می توان تفاوت ها و حتی ناهمخوانی های موجود را دریافت. در کل ناهمخوانی های موجود میان نقوش برجسته تخت جمشید نشان از یک نظام پیچیده مدیریتی دارد که در لابه لای آن، به واسطه نبود سازماندهی یکپارچه، دچار ناهماهنگی پنهان بوده است. این ناهماهنگی در قالب ناهمخوانی در بازنمایی نقوش برجسته بروز یافته است. هدف این مقاله تشریح برخی از جنبه های مدیریتی در ایجاد نقوش برجسته تخت جمشید است و به پرسشی با این مضمون پاسخ می دهیم که ناهمخوانی های فنی و تکنیکی نقوش انسانی تخت جمشید در چه مکان هایی از این مجموعه دیده می شود و دلیل ایجاد چنین ناهمخوانی و ناهمگنی چه بوده است. گردآوری نمونه ها به سبک میدانی بوده که در نهایت با مقایسه تصویری مورد بررسی قرار می گیرند.