شرح و نقد قصیده ی عربی دویان ابن حسام خوسفی

در میان سروده های محمد بن حسام الدین خوسفی (وفات 875 ه.) ملمعات و اشعاری به زبان عربی وجود دارد؛ این اشعار، ادامه ی سنت ادبی است که از سده ی چهارم هجری در شعر شهید بلخی شروع شده و گوشه ای از قریحه و اندیشه ی ایرانیان را در طی قرون متمادی پاس داشته اشت. در اشعار عربی ابن حسام، قصیده ای شصت و شش بیتی در نعت و منقبت حضرت رسول (ص) به زبان تازی وجود دارد که در چاپ های دیوان او رمز ناگشوده و همراه با لغزش های إعرابی و چاپی است. این پژوهش می کوشد نخست به ضبط و برگردان ابیات بپردازد و عناصر فنی آن را از لحاظ زبانی، عاطفی و خیال توصیف و تحلیل کند و ارتباط آن را - در حد توان- با جریان های ادبیات عربی در دوره ی مملوکی خاصه قصیده ی «برده» بررسی نماید. وجود این قبیل سروده ها در دیوان ابن حسام خوسفی، بعد دیگری از شخصیت و توانایی وی را گواهی می دهد و در پیگیری روند عربی سرایی و ملمع گویی شاعران ایرانی، مغتنم است.