جایگزین سازی بین سوختی در بازار انرژی OECD و اثر آن در نوسان پذیری و پویائی بازار صادارت نفت خام ایران و اوپک (با نگاهی به آینده تحولات سهم سوخت ها در OECD)

در این مقاله با استفاده از الگوی لاجیت خطی پویا تقاضای نفت، گاز، زغال‍‍سنگ و برق در کشور های عضو OECD با در نظر گرفتن اثرات جایگزین سازی آنها بر یکدیگر برای دوره 2012-1960 تخمین زده شده و اثرات آن بر بازار صادرات نفت خام ایران و اوپک با بکارگیری شاخص بی ثباتی سهم بازار (MSI) بررسی می گردد. در ادامه با تدوین سناریو، تحولات آینده تقاضای حامل های انرژی طی دوره 2025-2013 در OECD پیش بینی می شود.
تخمین مدل لاجیت پویای خطی با اتکا به سیستم معادلات سهم سوخت و روش SURE، برای بررسی جایگزین سازی بین سوختی در کشور های OECD میان نفت، گاز، زغال و الکتریسیته نشان می دهد که برق و سپس گاز بیشترین شدت جایگزینی را در کوتاه و بلندمدت با نفت دارند. نتایج بررسی اثر این جایگزین سازی ها بر بازار صادرات نفت خام ایران و اوپک، با تصریح مدل MSI در بازار OECD و ورود سهم سوخت ها در مدل، نشان می دهد که این جایگزین سازی ها در نوسان سهم صادرات نفت خام ایران و اوپک به این بازار موثر بوده و لذا این بازار از نظر رقابت یک بازار پویا بشمار می رود. پیش بینی هریک از معادلات سهم سوخت برای دوره 2025-2013 نشان می دهد که نفت و گاز از نظر مقداری همچنان سهم غالب را در میان سایر سوخت ها دارند، اما از نظر سهم هزینه ای، برق بالاترین سهم را به خود اختصاص داده است. همچنین زمانی که شوک قیمتی سبب نوسان سهم حامل های انرژی می گردد، این نوسان با توجه به علامت هر یک از سهم سوخت ها در مدل، واکنش نشان خواهد داد، این واکنش برای سهم نفت و برق با ضریب مثبت و برای سهم گاز با ضریب منفی بر نوسان سهم بازار ایران و اوپک تاثیرمی گذارد.