تشدید و تهدید خطر بیابان زایی در ایران از منظر آب

شرایط اقلیمی و توسعه نامتوازن و خارج از تحمل منابع طبیعی و محیط زیست، بسیاری از نقاط کشور را با تهدیدهای زیستی و اجتماعی- اقتصادی رو به رو کرده است. ‏از این نظر می توان گفت که ‏امروزه محیط زیست و منابع طبیعی کشور شرایط نگران کننده ای دارد. خشکیدگی جنگل های بلوط در غرب کشور و ‏جنگل های شمشاد در شمال، پدیده فرسایش بادی و ریزگردها از نواحی جنوب شرق کشور تا ‏مناطق جنوب و جنوب غرب و مناطق داخلی، شور شدن خاک و همچنین بحران منابع آب (سطحی، زیرزمینی و ‏آلودگی رودخانه ها) مشکلات متعددی را برای ساکنین این سرزمین به وجود آورده است. همه این موارد نشانه هایی از ‏تشدید پدیده خطرناک بیابان زایی در کشور است. اگرچه شرایط اقلیمی حاکم بر کشور در سال های اخیر تا حدودی بر این بحران ها موثر بوده اما بخش بزرگی از این آسیب ها، ناشی از فقدان نگاهی جامع و همه جانبه مدیریتی دست اندرکاران کشور ‏نسبت به منابع زیستی (خاک، آب، هوا، منابع طبیعی و محیط زیست) بوده است. در نتیجه در فرآیند های سیاست گذاری، تصمیم ‏گیری، ایجاد ساختار ها و اجرا نیز کمتر بدان پرداخته شده است. وضعیت ناگواری که اکنون در حوزه منابع زیستی با آن روبه رو شده ایم نه در یک سال و چند سال به وجود آمده بلکه نتیجه مدیریت ناصوابی است که در چند دهه گذشته صورت گرفته است. از این رو برای برون رفت از این وضعیت لازم است هم افزایی و انسجامی درخور در بخش های مختلف و مرتبط با منابع طبیعی و محیط زیست کشور ‏شکل بگیرد. در این مقاله اختصاصا به بحث بیابان زایی از نگاه مدیریت منابع آب پرداخته شده است.