رابطه منطقی ارزش با واقع

بحث درباره رابطه واقعیت و ارزش به طور جدی از قرن هجدهم و توسط دیوید هیوم آغاز شد و پس از آن دیدگاه ناظر به وجود رابطه، موافقانی مانند جورج ادوارد مور و مخالفانی همانند جان سرل پیدا کرد. هیوم اظهار داشت که هیچ گزاره ارزشی ای را نمی توان به صورت منطقی از گزاره ای واقعی استنتاج کرد. در فلسفه اسلامی این مسئله با بحث مدرکات عقل عملی و عقل نظری گره خورد. حل این مسئله در ارزشیابی گزاره های علوم انسانی تاثیر بسیاری دارد و پیش زمینه بحث «رابطه علم و ارزش» است. در این مقاله ضمن بحث تفصیلی درباره پیشینه مسئله، به بررسی دیدگاه های مختلف درباره رابطه منطقی باید و هست می پردازیم و با تقریری نوین از دیدگاه هیوم و ضمن ایراد نقدهای جدید بر دیدگاه علامه طباطبائی، در پایان دیدگاه آیت الله مصباح مبنی بر چگونگی رابطه منطقی میان گزاره های ارزشی و گزاره های واقعی را با استفاده از ضرورت بالقیاس الی الغیر نشان می دهیم.