مقایسه تطبیقی کیفیت محیطی پیاده راه های تجاری و بازارهای سنتی،نمونه موردی: پیاده راه پانزده خرداد و بازار قدیم تهران

فضاهای عمومی شهری عناصری کلیدی در ارتقاء زیست شهروندان به حساب می آیند. از جمله چنین فضاهایی می توان به فضاهای تجاری اشاره نمود، که از گذشته تاکنون جایگاه خود را در شهرها حفظ نموده اند و همواره به عنوان قلب تپنده شهر به حساب می آمده اند. بازارهای سنتی و پیاده راه های تجاری دو نمونه متفاوت از چنین فضاهایی هستند که امروزه در هسته های مرکزی اغلب شهرهای بزرگ در حوزه های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی ایفای نقش می کنند. بر همین اساس در این پژوهش پیاده راه پانزده خرداد و بازار قدیم تهران با هدف سنجش مولفه های کیفیت محیطی مورد بررسی قرار گرفته اند. شاخص های تبیین کننده این موضوع از طریق مروری بر متون معتبر جهانی استخراج شده و از طریق پیمایش میدانی و تهیه پرسشنامه گردآوری شده اند (n =200). روش پژوهش توصیفی- تحلیلی بوده و به منظور خلاصه سازی شاخص ها و تعیین تاثیر هر یک از متغیرها بر عوامل تبیین کننده کیفیت محیط، از روش تحلیل عاملی اکتشافی استفاده شده است. یافته های پژوهش نشان می دهد شش عامل «فعالیت و عملکرد»، «قابلیت دسترسی»، «پاسخ دهندگی»، «قابلیت پیاده مداری»، «سیما و منظر» و «اجتماع پذیری» به ترتیب بالاترین سهم را در تعریف کیفیت این فضاها دارا می باشند. به منظور مقایسه کیفیت محیط در پیاده راه و بازار، امتیازات عاملی استاندارد شده محاسبه شده اند که نتایج آن نشان می دهد کیفیت محیط در پیاده راه پانزده خرداد به میزان جزئی از بازار قدیم بهتر است. همچنین نتایج تفصیلی تر بیانگر برتری پیاده راه نسبت به بازار در چهار عامل فعالیت و عملکرد، قابلیت دسترسی، پاسخ دهندگی و وضعیت پیاده مداری است و در دو عامل اجتماع پذیری و سیما و منظر برتری با بازار بوده است. حفاظت از بناهای ارزشمند، جلوگیری از اغتشاش محیطی، تامین امکانات اقامتی، پذیرایی و بهداشتی، فروش صنایع دستی، اختلاط کاربری ها و افزایش خرده فروشی ها، طراحی براساس مقیاس انسانی و جلب مشارکت بخش خصوصی از اصلی ترین راهکارهای پیشنهادی این پژوهش برای ارتقای کیفیت این فضاها می باشد.