نمود مفاهیم اسلامی در تزئینات ضریح

ضریح به عنوان وسیله ای برای محافظت از مقبره و محدوده ای برای حضور زائران در کنار آرامگاه، همواره مورد عنایت شیعیان بوده و با توجه به جایگاه مدفون، به گونه ها و هنرنمایی های متنوعی ساخته شده است. علاوه بر شیعیان، دیگر مسلمانان در ایران و سایر کشورهای اسلامی نیز از آن بی بهره نبوده اند؛ اما سنگینی وزنه حضور شیعیان و توجه به بزرگان شیعه در طول تاریخ اسلام در ایران، ساخت ضریح را به یکی از پربارترین هنرصنعت های هر دوره تبدیل کرده و این دقت نظر تا جائیست که برای ساخت انواع ضریح ها اصول و قواعد خاصی را در نظر گرفته اند. این نوشتار به دنبال درک و ارائه این اصول و انتظام بخشی به آن هاست. با این هدف که سلائق و خلاقیت هنرمند و صنعتگر ضریح ساز تا چه میزان بر پایه های اعتقادی برخاسته از اسلام استوار است. با این هدف، این مقاله به دنبال پاسخ این پرسش است که: عمده تزئینات و نقش و نگارهای ضریح کدامند و از چه مفاهیمی پیروی می کنند؟ روش این پژوهش، توصیفی-تحلیلی و شیوه گردآوری اطلاعات، کتابخانه ای و میدانی می باشد. بررسی ها و تطبیق آن با نظر هنرمندان ضریح نشان داد ؛ بهره گیری از ویژگی های هنر اسلامی با اهداف خاصی همراه بوده تا بدین وسیله ساخت و تزئین ضریح، وسیله ای برای نزدیکی بیشتر به خداوند باشد.