اثر رشد جمعیت، سرمایه انسانی و مصرف فرآورده های نفتی بر آلودگی محیط-زیست در ایران

بررسی آلودگی محیط زیست و عوامل تاثیر گذار بر آن از مباحث مهم اقتصاد محیط زیست می باشد. آلودگی زیست محیطی یکی از مهم ترین مشکلاتی است که انسان در عصر حاضر با آن رو به رو است. با افزایش جمعیت، سرعت تغییرات در محیط زیست نیز شدت می یابد، به ویژه اگر این جمعیت دانش حفظ محیط زیست را نداشته باشد، مشکل دو چندان می شود. هدف از این تحقیق بررسی تاثیر رشد جمعیت، سرمایه انسانی و مصرف فرآورده های نفتی، بر آلودگی محیط زیست در اقتصاد ایران طی سال های 1357 الی 1393 می باشد. در این مطالعه، مدل آلودگی محیط زیست با استفاده از الگوی پویای خود توضیح با وقفه های گسترده (ARDL) تخمین زده شده است. دراین مدل انتشار گاز CO2 به عنوان شاخص آلودگی محیط زیست در نظر گرفته شده و اثر متغیرهای توضیحی بیان شده بر روی آن مورد برازش قرار می گیرد. در بررسی الگوی بلند مدت، یافته های تحقیق نشان می دهد آماره t آزمون بنرجی دولادو مستر برای مدل های برآوردی، 35/3- بوده و وجود ارتباط بلند مدت بین متغیر ها تایید می شود. ضریب جمله تصحیح خطای مدل نشان داد که 53/41 درصد از عدم تعادل یک دوره در دوره بعد تعدیل می شود، یعنی مدل با سرعت متوسط سعی در تعدیل خود دارد. نتایج بررسی الگوی کوتاه مدت برای مدل های برآوردی، گویای رابطه منفی بین سرمایه انسانی و آلودگی محیط زیست می باشد. هم چنین نتایج تحقیق نشان گر رابطه مثبت بین متغیرهای مصرف فرآورده های نفتی، جمعیت و درآمد ملی با آلودگی محیط زیست می باشد. لذا پیشنهاد می گردد با کاهش یارانه مصرف فرآورده های نفتی و ترغیب مصرف کنندگان به انرژی های پاک از میزان آلودگی کاسته شود.