تتغییر مولفه های جریان زیست محیطی تحت تاثیر سد سبلان در رودخانه قره سو استان اردبیل

تامین جریان زیست محیطی به منظور حفظ تنوع زیستی گونه های گیاهی و جانوری و نیز تامین نیاز آبی جوامع انسانی در بسیاری از اکوسیستم های رودخانه ای ضروری است. هم چنین تغییرات هیدرولوژیکی ناشی از سد و مشکلات زیست محیطی مربوط به آن باعث برانگیخته شدن نگرانی های زیاد برای هیدرولوژیست ها، اکولوژیست ها و سیاست گذاران شده است. از این رو هدف اصلی این پژوهش، بررسی میزان تغییر مولفه های جریان زیست محیطی ناشی از احداث سد سبلان در رودخانه قره سو اردبیل در ایستگاه های ارباب کندی (قبل از سد سبلان) و دوست بیگلو (بعد از سد سبلان) با استفاده از نرم افزار IHA Software 7.1 در دوره آماری 1393-1384 می باشد. بدین منظور ابتدا مقادیر 34 پارامتر جریان زیست محیطی در هر دو ایستگاه هیدرومتری برآورد گردید. سپس تغییرات پارامترهای مستخرج از دبی جریان زیست محیطی که در پنج گروه جریان های حد پایین، جریان پایین، پالس های جریان بالا، سیلاب کوچک و سیلاب بزرگ مورد بررسی قرار گرفت. در ادامه نمودار مربوط به پارامترهای حداقل جریان، پیک جریان و سیلاب های کوچک ترسیم گردید. براساس نتایج، فراوانی جریان های حد پایین در ایستگاه دوست بیگلو نسبت به ارباب کندی، افزایش 59 درصدی را نشان می دهد. از طرفی پارامتر پیک جریان در ایستگاه دوست بیگلو روند متعادل تری را نشان می دهد، که دلیل افزایش فراوانی جریان های کم و نیز روند متعادل دبی اوج در ایستگاه بعد از سد سبلان را می توان این گونه تشریح کرد که چون سد سبلان از نوع مخزنی می باشد بنابراین با ذخیره جریان های با دبی بالا باعث متعادل شدن جریان خروجی در مناطق پایین دست سد می شود. پارامترهای دبی اوج، مدت زمان، زمان بندی و فراوانی سیلاب های کوچک در ایستگاه دوست بیگلو نسبت به ارباب کندی به ترتیب کاهش 27، 78، 68 و 17 درصدی داشته است. هم چنین دبی اوج و فراوانی سیلاب های بزرگ در ایستگاه دوست بیگلو روند کاهشی داشته است به طوری که مقادیر این پارامترها در دوست بیگلو نسبت به ارباب کندی به ترتیب 26 و 50 درصد کاهش یافته است که دلیل آن را می توان با اثر تنظیمی سد مخزنی سبلان مرتبط دانست.