کاربرد رویکرد‏های شبیه‏ سازی - بهینه‏ سازی خط انتقال آب سد بیستون به منظور برنامه‏ ریزی یکپارچه منابع آب

در قرن حاضر، با توجه به کمبود منابع تجدیدپذیر، مدیریت جامع منابع آب به‏منظور بهره برداری پایدار و توسعه اقتصادی امری ضروری است. هدف از پژوهش حاضر انتخاب بهینه برنامه ریزی منابع آب و تامین بیشترین نیاز‏های آبی صنعت و کشاورزی با درنظرگرفتن مسائل زیست‏محیطی در حوضه سد بیستون (خارج از بستر) واقع در استان کرمانشاه است. طرح سد مخزنی بیستون، شامل انتقال آب از رودخانه گاماسیاب به کمک لوله فولادی با دبی 3500 لیتر بر ثانیه در 6 ماه از سال (آبان تا اردیبهشت) به‏منظور تامین نیازهای آبی صنایع و کشاورزی برای شرق شهر کرمانشاه با لحاظ نیاز زیست‏محیطی رودخانه گاماسیاب است؛ در این راستا، بهینه سازی و شبیه سازی منابع و مصارف سد بیستون با نرم افزار های لینگو و ویپ در دو حالت (با درنظرگرفتن سدهای در حال ساخت بالادست و بدون درنظرگرفتن آن‏ها) انجام شد؛ همچنین در هر دو روش سه نیاز زیست محیطی، صنعت و کشاورزی لحاظ شد. درنهایت، نتایج نشان داد که با توجه به اینکه در هر دو حالت، آب انتقالی به سد ثابت است، تامین نیاز‏های صنایع و کشاورزی تقریبا یکسان است که به‏ترتیب 37 و 14 میلیون متر مکعب در سال است، درحالی که تامین نیاز زیست‏محیطی با درنظرگرفتن سد‏های بالادست به طور متوسط دو میلیون متر مکعب در سال بیشتر و به 42 میلیون متر مکعب در سال افزایش می‏یابد؛ البته انتظار می‏رود با درنظرگرفتن سد‏های بالادست، مقدار آبدهی رودخانه گاماسیاب کم و به دنبال آن تامین نیاز زیست‏محیطی کاهش یابد؛ اما نتایج نشان داد با توجه به اینکه انتقال آب به سد بیستون تنها در ماه های پرآب سال انجام می‏شود، سد‏های بالادست آب را در ماه های پرآب ذخیره می‏کنند و در طول ماه های خشک با انتقال آب به رودخانه گاماسیاب تامین نیاز زیست‏محیطی رودخانه بیشتر خواهد شد؛ بنابراین نقش این سدها در افزایش تامین آب زیست‏ محیطی موثر است.