بایزید بسطامی و مشرب عرفانی او

بایزید بسطامی از بلندترین قله های شناخت عرفانی و دریافت شهودی به شمار میآید، این پژوهش بر آن است تا به روش توصیفی– تحلیلی مشرب عرفانی او را مورد بحث و مداقه قرار دهد. اعتقاد به وحدت و یگانگی حق تعالی اساس مشرب عرفانی وی است. در عرفان بایزید عشق نیز جایگاه ویژهای دارد و بایزید برای نیل به کمال عشق، از خودی خود خالی و به معشوق نزدیکتر میشود و این عشق عرفانی است که در مرحله ی بعدی او را به فنا می کشاند؛ به گونه ای که از عاشق هیچ نمیماند و هر چه هست معشوق است و ندای «سبحان ما اعظم شانی» او آغاز میشود. میتوان گفت: سلوک عرفانی بایزید تنها در عرصه ی عمل و معرفت دور میزند و مسیر او که همواره با معرفت توام است، او را با مرکب معرفت و محبت از رهگذر فنا به حق میرساند. نگرش وی به سلوک عرفانی، خاصه توحید و معرفت بسی غریب و حیرت زا است، وی در هر دو عالم غیر از معشوق نمی بیند، غیر از او نمیخواهد و غیر از او نمی جوید. میتوان گفت: هستی در نظر او یعنی «حق».