بازخوانی نحوه بروز زنانگی در معماری دوره تیموری با تمرکز بر مولفه های بصری (نمونه موردی؛ مسجد گوهرشاد مشهد)

زنان، به گواهی تاریخ، هرگاه فرصت یافته ‏اند شایستگی‏ های خویش را در حوزه‏ های فرهنگی، هنری و معماری به نمایش گذاشته ‏اند. زنان بانی، به‏ ویژه در دوره تیموری، در ایجاد و گسترش تزیینات و موتیف‏های مرتبط با مفاهیم زنانه نقش پررنگی داشته ‏اند. هدف اصلی این پژوهش بازنمایی و خوانشی از معماری ایرانی‏ اسلامی براساس مولفه‏ های بصری جنسیت و با محوریت زنانگی در معماری است. بنابراین، به منظور نزدیک ‏شدن به اهداف پژوهش، ابتدا مرور مفاهیم مرتبط با موضوع جنسیت در روند تاریخی آن مورد نیاز بود که در ادامه سنجه‏ های جنسیت و زنانگی در نمونه‏ موردی انتخابی استخراج شده و مورد بررسی قرار گرفته ‏است. شایان ذکر‏ است که در راستای تعیین هویت جنسیتی شاخص ‏های بصری، گریزی به حوزه‏ های فلسفی، روان‏شناسی تکاملی، روان‏کاوی، مستندات و شواهد تاریخی و پژوهش ‏های متاخرتر در مورد جنسیت اشیا و محصولات صورت گرفته است. یافته‏ های پژوهش حاکی از آن است که در مسجد گوهرشاد از دلالت‏ های بصری مرتبط با مفاهیم مردانه به نفع زنانگی کاسته شده است که یکی از دلایل مهم این موضوع می‏تواند حضور پررنگ زنان در عرصه سیاست و معماری باشد که سرآمد آن‏ها «گوهرشادآغا» بود.