درباره اصطلاح حقوقی ازشماند در مادیان هزار دادستان

مادیان هزار دادستان یا مجموعه هزار داوری متنی حقوقی است که در اواخر دوره ساسانی، یعنی اوایل قرن هفتم میلادی، گردآوری شده است. موضوعات و اصطلاحات بسیاری در این متن مطرح است که می تواند ما را در آشنایی با قوانین حقوقی پیش از اسلام و همچنین شناخت اصطلاحات آن یاری کند. از جمله مسایل حقوقی این متن، برده داری، قیمومت، ضمانت، شراکت، ازدواج، طلاق و... است. اصطلاحات مطرح شده در این متن گاه بسیار تخصصی و پیچیده است که نشان می دهد این متن برای افراد متخصص در حقوق نوشته شده است. یکی از این اصطلاحات ازشماند است. از آغاز ترجمه این متن تا کنون، این اصطلاح را به چندین صورت ترجمه کرده اند. هدف این پژوهش بررسی همه مطالب و احکامی است که واژه ازشماند در آنها آمده تا بتوان به این پرسش پاسخ داد که بهترین ترجمه و تعریف برای این اصطلاح چیست و در چه موضوعاتی به کار رفته است و چه قوانینی در رابطه با آن وجود دارد. بررسی ها نشان می دهد که ازشماند در موضوعاتی چون حق مالکیت (دارایی، برده، زن)، دزدی، تاوان و تناقض گویی آمده است. در صورت انجام ازشماند، بسته به موضوع دعوا و تعداد ارتکاب، احکامی چون تاوان، تعیین گرو و... صادر می شد.