ارزیابی پیامدهای راهبرد سیاسی-امنیتی آمریکا و روسیه بر ژئوپلیتیک غرب آسیا (2000-2020)

ژیوپلیتیک غرب آسیا در طی دو دو دهه گذشته و پس از حمله آمریکا به افغانستان و عراق، تحولات بهار عربی و بحران سوریه، دچار دگرگونی‌های عمیقی شده است. بحران‌های فزاینده غرب آسیا همچون بحران هویت، دولت‌های ضعیف و غیردموکراتیک و حتی وابسته، تقابل‌های نیابتی، بحران‌های قومی، مذهبی و سرزمینی، نشانگر ساختار ژیوپلیتیکی غرب آسیا و دگرگونی‌های آن است. دراین شرایط، مداخلات آمریکا، دگرگونی‌های عمیقی در ژیوپلیتیک غرب آسیا به وجود آورده است. از سوی دیگر، ورود بازیگری بین‌المللی همچون روسیه به میدان تحولات غرب آسیا، این وضعیت را پیچیده‌تر کرده و با قدرت‌یابی پوتین در سیاست داخلی روسیه و رشد فزاینده بازیگری روسیه در سیاست جهانی، ژیوپلیتیک غرب آسیا به شدت تحت تاثیر تقابل راهبرد روسیه و آمریکا نیز قرار گرفته است. بر همین اساس، این پژوهش مطابق با چارچوب نظری ریالیسم ساختارگرا، وضعیت ژیوپلتیک غرب آسیا را تا حدودی متاثر از ساختار نظام بین‌الملل و ساختار ژیوپلیتیک غرب آسیا تحلیل می‌کند. در این چارچوب، این مقاله به دنبال پاسخ به این سوال است که راهبرد سیاسی امنیتی آمریکا و روسیه چه تاثیری بر ژیوپلتیک غرب آسیا گذاشته است؟ یافته‌های پژوهش که به روش توصیفی- تحلیلی صورت گرفته است نشان می‌دهد که راهبرد سیاسی-امنیتی آمریکا و روسیه در غرب آسیا در دو دهه اخیر، سبب تشدید رقابت‌های ژیوپلیتیک، تغییر موازنه قوا، تقویت نقش بازیگران فرو و فراملی در منطقه و بازتوزیع ساختار قدرت در داخل کشورهای غرب آسیا شده است.