رابطه «تفسیر بیانی» با «تفسیر علمی»

 پدیدارشدن رویکرد و متون تفسیر علمی، موافقان و مخالفانی را برانگیخت؛ تفسیر ادبی مشهور به تفسیر بیانی، روش تفسیری بود که امین الخولی و همسرش بنت الشاطی، با هدف جلوگیری از چالش های آسیب زای تفسیر علمی و گرایش های افراطی برخی مفسران معاصر، به ساماندهی و برجسته سازی آن پرداخته اند. امین الخولی گرچه استفاده از دو علم روان شناسی و جامعه شناختی را در تفسیر ادبی لازم می داند، اما به نقد تفسیر علمی پرداخته و برای فروافتادن در دام تحمیل نظریات علمی بر آیات، روش تفسیر بیانی را پیش رو نهاده است. بنت الشاطی همسر وی نیز تفسیر علمی و همه گونه های تفسیر عصری را به شدت نقد و با مطرح ساختن اعجاز بیانی قرآن، به تقابل با اعجاز علمی برخاسته و آن را انکار و رد می کند. این پژوهش با روش تحلیل محتوا و به شیوه تطبیقی، به ارتباط تقابلی تفسیر علمی و بیانی پرداخته است. یافته های این کنکاش، نشانگر آن است که هرچند که هر دو قرآن پژوه پیش گفته، مخالف تفسیر علمی هستند، اما از آن جهت که دیدگاه امین الخولی در نقادی روش تفسیر علمی، به اعتدال نزدیک تر است، می توان وجوه مشترکی میان تفسیر علمی و بیانی یافت؛ اما بر اساس دیدگاه افراطی بنت الشاطی در این زمینه، هیچ وجه مشترکی میان تفسیر علمی و بیانی وجود نداشته و این دو روش تفسیری، دارای تقابل خواهند بود.