مکان یابی محل دفن نخاله های ساختمانی با استفاده از GIS و روش AHP (مطالعه موردی: شهر همدان)

رشد جمعیت، توسعه شهرنشینی و افزایش فعالیت های انسانی ره آوردهای مختلفی از جمله تولید و تجمیع مواد زاید و به دنبال آن آلودگی های محیط زیست را به همراه خواهد داشت. در کشورهای در حال توسعه، نخاله های ساختمانی بخش بزرگی از زباله شهری را به خود اختصاص می دهند که علاوه بر هزینه بسیار برای دفع آن، عواقب نامطلوبی نیز بر محیط زیست دارند. از آن جا که نخاله های ساختمانی به دلیل حجیم بودن فضای زیادی را اشغال می کنند، لذا دفع آن ها در محل های دفن زباله منجر به کاهش عمر مفید این محل ها می شود و یافتن مکان جدید جهت دفن نخاله های ساختمانی ضرورت می یابد.

جستجو برای یافتن مکان جدید دفن مواد زاید، فرآیندی پیچیده و وقت گیر بوده و نیازمند سیستمی توانا و کارآمد است، چنان چه با استفاده از GIS و تلفیق لایه های اطلاعاتی مختلف و در نظر گرفتن معیارهای محیط زیستی، اجتماعی و اقتصادی، می توان مناسب ترین مکان را برای دفن نخاله های ساختمانی مکان یابی نمود. در تحقیق حاضر، 16 معیار (شیب، کاربری اراضی، مراکز مسکونی، تجاری و صنعتی، روستاها، راه ها (شامل 3 لایه بزرگ راه، راه اصلی و راه فرعی)، آب ها (شامل 6 لایه چاه، چشمه، قنات، رودخانه، سد و آب راهه)، آثار باستانی، باند فرودگاه و معادن) در انجام فرآیند مکان یابی دخیل اند، به طوری که ابتدا اقدام به تهیه  نقشه های حریم و فواصل شد و سپس به منظور دست یابی به اطمینان بیش تر، امتیازدهی به طبقات یا فواصل پارامترها به سه شیوه صورت گرفت. وزن دهی به معیارها با نرم افزار Expert Choice و به شیوه تحلیل سلسله مراتبی (AHP) صورت گرفت.

نتایج حاصل از سه نوع امتیازدهی به منظور انجام آنالیز چند معیاره نشان داد که تفاوت چندانی در نتایج حاصل از روش های مختلف امتیازدهی مشاهده  نمی شود.

نتایج حاصل از تلفیق 16 پارامتر دخیل در مکان یابی در نرم فزار ArcGIS 9.3، نشان داد که پهنه های مستعد جهت دفن نخاله های ساختمانی شهر همدان، اغلب در یک قاچ 90 درجه ای و در شرق شهر همدان واقع شده اند.