ترکیبات فیتوشیمیایی میوه کلوس (.Kelussia odoratissima Mozaff)، گیاهی معطر و انحصاری ایران

گیاه کلوس (Kelussia odoratissima Mozaff.) از تیره چتریان، گیاهی است علفی و پایا که به صورت انحصاری در غرب ایران می روید. مردم بومی از بخش های هوایی معطر این گیاه به صورت سنتی به عنوان عطر و طعم دهنده در تهیه بعضی غذاهای محلی و همچنین در درمان بیماری های مختلف استفاده می کنند.

مطالعه حاضر با هدف جداسازی و شناسایی ترکیبات فنولی و همچنین آنالیز ترکیبات اسانس میوه های گیاه کلوس طراحی شده است.

ترکیبات فراکسیون بوتانولی نرمال بدست آمده از عصاره هیدروالکلی میوه گیاه با استفاده از کروماتوگرافی روی ستون های فاز نرمال و سفادکس ال اچ-20 مورد جداسازی و خالص سازی قرار گرفت. ترکیبات اسانس بدست آمده از نمونه نیز با استفاده از تکنیک کروماتوگرافی گازی متصل به طیف سنج جرمی آنالیز شد.

مطالعه فیتوشیمیایی روی میوه های گیاه کلوس به جداسازی و شناسایی پنج گلیکوزید فلاونولی با نام های ایزورامنتین 3-ا- گلوکوزید (1)، کویرستین 3-ا- گلوکوزید (ایزوکویرستین) (2)، ایزورامنتین 3-ا- روتینوزید (نارسیسین) (3)، ایزورامنتین 3-ا- گلوکورونید (4) و کویرستین 3-ا- گلوکورونید (مکوییلینانین) (5) انجامید. تعداد سی و شش ترکیب نیز در نتیجه آنالیز اسانس حاصل از میوه های گیاه شناسایی شد که از این میان ترکیبات (Z) -لیگوستیلید (15/93 درصد)، دلتا- کادینن (12/26 درصد) و جرماکرن دی (12/18 درصد) ترکیبات عمده بودند.

نتایج این مطالعه، میوه های گیاه کلوس را به عنوان منبعی از گلیکوزیدهای فلاونوییدی و مشتقات فتالات معرفی می کند. حضور این ترکیبات که خواص بیولوژیک و اثرات سودمند آنها بر سلامتی در مطالعات پیشین نشان داده شده است، میوه های این گیاه را به عنوان گزینه مناسبی برای مطالعات مرتبط بیشتر مطرح می کند.