تحلیل سیر تاریخی نگرش حکومت ها به مولفه های هویت ملی در تحکیم وحدت و همبستگی اقوام ایرانی

دست یابی به اتحاد و وحدت ملی در درون جوامعی نظیر ایران که از تجمیع خرده فرهنگ های گوناگون قومی و مذهبی ایجاد شده اند و به تعبیر نلسون ماندا «از ملت های رنگین کمانی هستند»، بیش از هر چیز به تحکیم مولفه های هویت ملی بستگی دارد.
این تحقیق به دنبال بررسی تحلیل سیر تاریخی نگرش حکومت ها به مولفه های هویت ملی در تحکیم وحدت و همبستگی اقوام ایرانی است. روش تحقیق و رویکرد این پژوهش جامعه شناسی تاریخی است. در این پژوهش با بهره گیری از رویکرد جامعه شناسی تاریخی، وجوهی از گذشته که واجد اهمیت بوده و از طریق منابع کتابخانه ای و اسنادی جمع آوری شده است، مورد بررسی قرار می گیرد.
این پژوهش درصدد است ضمن تبیین مفاهیم قومیت، هویت، مولفه های هویت ملی و عناصر هویت اسلامی ایرانی به سوالاتی نظیر: 1) برخورد حکومت ها با مولفه های هویت ایرانی و اسلامی در طول تاریخ چگونه بوده است؟ 2) پیامدهای نوع نگرش حکومت ها به هویت اسلامی ایرانی چه بوده است؟ 3) چه برنامه و نگرشی به هویت اسلامی ایرانی موجب وحدت ملی و همبستگی ملی خواهد بود؟ پاسخ دهد.
یافته های پژوهش نشان می دهد در جامعه متنوع و گوناگونی مثل ایران، هویتی موفق و کارساز است که صفت ملی آن در برگیرنده تمام هویت های قومی، مذهبی و فرهنگی این سرزمین باشد و هویت ملی هم تنها در سایه اهتمام دولت به ایجاد شرایط عادلانه و برقراری روابط احترام آمیز و به رسمیت شناختن لایه های فرهنگی و هویتی و حقوق سیاسی اجتماعی اقوام مختلف پدیدار خواهد شد. همچنین یافته ها بیانگر آن است که هرگاه حاکمان ایران بر تجمیع و تحکیم کلیه مولفه های هویت ملی ایرانی که در بردارنده نوعی وحدت در عین کثرت و کثرت در عین وحدت بوده است، اصرار ورزیده، به کثرت اقوام درون جامعه ایرانی احترام گذاشته، در پایه های وحدت ملی مستحکم تر شده و انسجام ملی دوام بیشتری یافته است. یافته ها نشان می دهد هرگاه حکومت های ایرانی از توجه به همسازی لایه های مختلف هویتی جامعه ایرانی عدول کرده و در طراحی سیاست ها و اجرای برنامه ها بخشی از آن را نادیده گرفته یا نفی نموده اند، به وحدت ملی ایران خدشه وارد شده است. در نتیجه نوع نگرش و بینش حاکمان و مهندسی سیاست های هویتی دولتمردان ایرانی در طول تاریخ در وحدت و همبستگی ملی بسیار تاثیرگذار بوده است.