ارزیابی و سنجش رابطه حس مکان و سرمایه اجتماعی در فضاهای شهری تهران ، مورد مطالعاتی: محله های سعادت آباد، نازی آباد و نارمک

محلات، در پژوهش های انجام شده در زمینه سرمایه اجتماعی، به عنوان فضای کالبدی شهری مهمی شناسایی شده اند که در آن شبکه های اجتماعی غیررسمی، فرآیندهای مهم برای رفاه و کیفیت زندگی را ایجاد می کنند نظریه پردازان عقیده دارند که گرچه سرمایه اجتماعی صریحا دارای بعد فضایی نیست؛ اما، گرایش قوی به حس مکان به ویژه حس محلی دارد. درک رابطه سرمایه اجتماعی با فرض این که تعامل اجتماعی در سطح محلی رخ می دهد، مبنایی برای انسجام اجتماعی است.لذا، دل بستگی عاطفی ساکنان به محله مشارکت مدنی را تحریک می کند و آگاهی از نقاط قوت و مشکلات آن را تسهیل می کند. حس مکان دارای بعدی غیرمادی است و می تواند احساس و ادراکی را در فرد ایجاد کند که بر حضور و سرمایه اجتماعی او تاثیر گذارد. پژوهش حاضر با هدف شناسایی رابطه بین حس مکان و مولفه های سرمایه اجتماعی ساکنین شهر تهران انجام شد. در یک طرح توصیفی- هم بستگی 300 نفر از ساکنین محله های سعادت آباد، نازی آباد و نارمک به روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند و به پرسش نامه خودتنظیم پاسخ دادند. داده ها با استفاده از روش آمار توصیفی و ضریب هم بستگی پیرسون مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که بین حس مکان و مولفه های سرمایه اجتماعی به طور کلی رابطه مثبت و معنی دار وجود دارد. اما، به تفکیک محله، بین مولفه حس مکان و سرمایه اجتماعی در محله سعادت آباد رابطه ی معنی داری وجود نداشت و در دو محله نازی آباد و نارمک رابطه مثبت و معنی دار مشاهده شد. از میان مولفه های سرمایه اجتماعی، مولفه مشارکت غیررسمی خیریه ای بیش ترین هم بستگی با حس مکان را نشان داد. مولفه جریان اطلاعات کم ترین رابطه را با حس مکان داشت. ارزیابی این روابط می تواند به متخصصان شهرسازی کمک کند تا زمینه را برای ارایه راهکارهایی جهت بهبود و کارآمدی فضاهای عمومی شهری و مداخلات برای افزایش سرمایه اجتماعی فراهم کنند.