آندره ژید و گفتمان های قدرت؛ نگاهی نو به فرآیند افسون‏زدایی از کمونیسم در کتاب بازگشت از شوروی

پس از پیروزی انقلاب اکتبر روسیه در سال 1917 و استقرار نظام کمونیستی در این کشور، سرزمین شوراها به آرمان‏شهر بسیاری از روشنفکران آن زمان بدل شد. از آن جمله، آندره ژید بود که طی دعوتی از سوی اتحادیه نویسندگان شوروی در 1936 به همراه تنی چند از دوستان خود، به آنجا سفر کرد تا سرزمین رویاهای خود را از نزدیک ببیند. اما آنچه دید و در بازگشت تحت عنوان بازگشت از شوروی نوشت حکایت از تاسف و نومیدی از تحقق آرمان‏های بزرگ انسان قرن بیستم داشت. این افسون‏زدایی آشکار در متن ژید، اما به سادگی حاصل نشده است بلکه هم زمان از تاثیرات و عواملی خبر می‏دهد که طبق نظر میشل فوکو، گفتمان قدرت در یک دوره خاص را شکل می‏دهند و بر انتخاب‏های فردی و جمعی نویسنده اثر می‏گذارند. ما در این مقاله تلاش می کنیم تا با استفاده از روش پژوهش تاریخی و با تکیه بر نظریات تاریخ گرایی نوین به درک کنش متقابل گفتمان های مرکزی قدرت و نقش آنها در فرایند افسون‏زدایی از کمونیسم در نگاه ژید بپردازیم.