گفتمان ‏های دین رسانه‏ ای شده زنانه در اینستاگرام فارسی

شبکه ‏های اجتماعی امکانی برای ظهور و شنیده شدن صداهایی است که پیش از این امکانی برای پدیدار شدن نداشتند. در این مقاله، نشان داده‏ایم که یکی از فرصت ‏های پدید آمده توسط شبکه‏ های اجتماعی، ظهور دین زنانه است. زنان پیش از این کمتر امکان صحبت کردن از دین در مقام وعظ، نصیحت، تبیین و تفسیر را داشتند، اما از طریق این شبکه توانسته ‏اند به طور گسترده درباره دین و باورهای دینی خود تولید محتوا کنند. دین زنانه البته یک سنخ و صدا نیست. صنوفی از دین به روایت زنان وجود دارد. اما می‏توان این همه را در یک تابلو مشاهده کرد و بر اساس نقاط مشترک میان آن ها از ظهور فرصتی تازه در جامعه ایران سخن گفت. نشان داده‏ ایم که بیانگری زنان در حیات دینی به مدد رسانه ‏های جدید، نهاد سنتی دین را در یک موقعیت تازه قرار داده است. به رغم چالش‏ هایی که برای آن فراهم کرده، فرصت‏ هایی بی بدیل برای تداوم آن پدید آورده است. در همان حال، در تعدیل و ممانعت از گسترش فضای دین ستیز ایفای نقش کرده و بسیاری از غایات مطلوب روشنفکران دینی را در عمل تحقق بخشیده است. این تحقیق به بررسی دین رسانه ‏ای شده زنانه، که در اینستاگرام تولید می‏شود، می پردازد و گفتمان ‏های موجود در روایت‏ های زنان ایرانی از دین را توصیف و تحلیل می‏کند. برای این منظور پنج صفحه اینستاگرامی با استفاده از روش تحلیل گفتمان فرکلاف بررسی شده‏ اند. نتایج از وجود یک ساختار زنانه دینی خبر می‏دهند که با سه شاخصه جست وجوی تک بودگی، به زندگی و تولید آموزه‏ های تازه در حوزه دین تشخص گفتمانی فراخوان پیدا می‏کند.