توسعه مدل Tripod-Beta برای تجزیه و تحلیل حوادث برمبنای شاخص های مهندسی فاکتورهای انسانی (مطالعه موردی: شرکت فولاد مبارکه اصفهان)

حوادث صنعتی و شغلی عمدتا دارای پیامدهای نامطلوبی هستند. چگونگی رخداد حوادث و تجزیه و تحلیل آن ها از جمله مهم ترین موضوعات در زمینه مهندسی ایمنی می باشد. از متداول ترین مدل های تحلیل حوادث، مدل ترایپادبتا است که به صورت گام به گام به ریشه یابی علل وقوع حوادث می پردازد. با وجود این در مدل ترایپادبتا به نقش فاکتور های انسانی به عنوان یکی از مهم ترین علل وقوع حوادث آنچنان که باید پرداخته نشده است. بنابراین هدف پژوهش حاضر، توسعه مدل ترایپادبتا با رویکرد مهندسی فاکتورهای انسانی می باشد.

در این مطالعه مدل ترایپادبتا به کمک روش TRACEr توسعه داد شد؛ به نحوی که قادر به شناسایی و تحلیل خطاهای انسانی موثر در بروز حوادث در قالب چهار مولفه حالات بیرونی خطا، حالات درونی خطا، مکانیزم های روان شناختی خطا و فاکتورهای شکل دهی عملکرد باشد. مدل توسعه یافته برای تعدادی حوادث منتخب در شرکت فولاد مبارکه اصفهان اجرا شد.

در مدل توسعه یافته دو جدول "خطای انسانی با منشا محیطی" شامل 5 پیش شرط و 11 علت پنهان و "خطای انسانی با منشا درونی" شامل 7 پیش شرط و 11 علت پنهان به جداول مدل اولیه و یک گروه فاکتورهای انسانی به فاکتورهای کلیدی ریسک اضافه گردید.

براساس قابلیت اجرای مدل توسعه یافته برای حوادث منتخب، معنادار بودن نتایج حاصل از تحلیل و جمع بندی حوادث و نیز با توجه به توانمندی مدل در شناسایی علل مرتبط با فاکتورهای انسانی موثر در وقوع حوادث، می توان چنین استنباط کرد که مدل توسعه یافته از اعتبار لازم برخوردار است.