بررسی و نقد دیدگاه شیخ احمد احسائی در علت فاعلی دانستن ائمه(ع) در نظام آفرینش

شیخ احمد احسایی به عنوان مهمترین شخصیت فرقه شیخیه، بر این باور بود که ایمه (ع) انجام دهنده همه امور عالم از جمله آفریدن مخلوقات و روزی دادن به آنها در نظام آفرینش اند و امامان، علت فاعلی حقیقی همه چیز در هستی‎ به حساب می‎آیند که تبیین این دیدگاه احسایی و نقد و بررسی ادله او، مسیله این تحقیق بوده و به روش تحلیلی و انتقادی به این موضوع پرداخته شده است؛ از این‎رو پس از تبیین دیدگاه احسایی و تحلیل نظریه او در علت فاعلی دانستن ایمه (ع) مبانی، مویدات و ادله مورد استناد او نیز، مورد بررسی قرار گرفت و آشکار شد که شیخ احمد احسایی به روایاتی تمسک کرده که نظریه او را اثبات نمی‏ کنند و از طرفی اینکه او امامان را انجام دهنده همه امور عالم معرفی کرده و آنان را علت فاعلی حقیقی در آفرینش دانسته است، ریشه در عدم تحلیل صحیح احسایی از فاعلیت خداوند در نظام آفرینش و اشکالات او در این زمینه دارد.