مهار زیستی بیمارگرهای مهم برنج با استفاده از قارچ های اندوفیت جداشده از برنج هوازی

برنج از مهم ترین غلات مورد مصرف غذایی مردم جهان به ویژه خاورمیانه می باشد. بیماری بلاست و پوسیدگی طوقه و ریشه، دو بیماری قارچی مهم برنج در مناطق مختلف محسوب می شوند. قارچ های اندوفیت یکی از عوامل کنترل بیولوژیک محسوب شده که علاوه بر کنترل بیماری های گیاهی موجب بهبود رشد در گیاه میزبان می شوند. بدین منظور جدایه های قارچی اندوفیت و همچنین جدایه های بیمارگر از برگ، غلاف، ساقه و ریشه بوته های برنج هوازی از شالیزارهای استان گلستان جداسازی و شناسایی مورفولوژیکی و مولکولی شدند. سپس فعالیت آنتاگونیستی آن ها علیه جدایه بیمارگر Magnaporthe oryzae  عامل بیماری بلاست و جدایه بیمارگر Fusarium fujikuroi عامل بیماری پوسیدگی طوقه و ریشه به سه روش، کشت متقابل، متابولیت های فرار و متابولیت های غیر فرار در آزمایشگاه بررسی شد. نتایج تحقیق نشان داد، در روش کشت متقابل جدایه F. incarnatum بیشترین میزان بازدارندگی از رشد قارچ بیمارگر M. oryzae و قارچ بیمارگر F. fujikuroi را به ترتیب با میانگین 58/64و 60/03درصد داشت. در روش متابولیت های فرار بیشترین درصد مهار قارچ بیمارگر F. fujikuroi را جدایه E. nigrum با 57/13درصد بازدارندگی و جدایه F. incarnatum با 52/24درصد بازدارندگی از خود نشان دادند. در روش متابولیت های غیر فرار (عصاره)، جدایه های F. incarnatum و F. proliferatum به ترتیب با میانگین 62/27و 57/96درصد، بیشترین درصد ممانعت از رشد قارچ عامل بیماری بلاست را از خود نشان دادند. جدایه F. incarnatum حاصل از این پژوهش فعالیت آنتاگونیستی را در سه آزمون کشت متقابل، متابولیت های فرار و متابولیت های غیر فرار علیه قارچ های M. oryzae و F. fujikuroi نشان داد. همچنین در این آزمایش جدایه های F. proliferatum و F. incarnatum در شرایط گلخانه موجب مهار بیماری بلاست و پوسیدگی طوقه و افزایش ارتفاع و وزن تر اندام هوایی و ریشه گیاه برنج شدند.