بررسی فرجام اندیشی دربرخی از سروده های دوره جاهلیت

در برخی از سروده های اعراب دوره پیش از اسلام مضامینی دیده می شود که نشان دهنده فرجام اندیشی وتوجه به سرنوشت آدمی پس از مرگ است از سوی دیگر نظر برخی محققان آنست که اکثر ابیات و اشعاری که در بردارنده این گونه مفاهیم است ساخته و پرداخته راویان است که پس از اسلام سروده شده و به شعرای آن دوره نسبت داده شده است.در این مقاله ضمن بررسی اعتقادات اعراب پیش از اسلام نسبت به زندگی پس از مرگ ,  از دیدگاه قرآن کریم و مورخان ؛، صحت و سقم آن اشعار مورد بررسی قرار گرفته و مشخص شده است که موضوعات این اشعار یا درباره پاداش وجزا به کردار آدمی  است و یا درباره پی کردن شتران بر قبرها   و دفن اموال با مردگان جهت استفاده مرده از آن در سرای دیگر است . قرآن کریم در آیات بسیاری به انکار جاهلیان نسبت به حیات مرگ تصریح فرموده است . و پی کردن شتران بر قبرها در اشعار معتقدان به ادیان آسمانی  همچون پیروان دین حنیف یا  مسیح نیامده است . علاوه برآن ادعای ارتباط این امر با عقیده اعراب درباره حشر آدمی به شکل پیاده یا سواره ؛ با عقل و ذهنیت بدوی و بیابانی مناسبت و هماهنگی ندارد و این عادت جزء هیچ کدام از اصول عقاید ملت سامی نژاد نیست . دفن اموال با مردگان نیز نشانه تاثیر پذیری عربها از برخی همسایگانشان همچون مصریان است. مضامینی هم که در اشعار سموال در ارتباط با حیات پس از مرگ آمده است علاوه بر تشابه با مفاهیم قرآن کریم که نشان  دهنده ساختگی بودن آنها  پس از اسلام است ، حتی با تعالیم دینی تورات  همخوانی ندارد. و اشعاری که در این باره از امیه بن ابی الصلت واعشی ذکر شده است نیز ساختگی است .