مطالعه جمعیتی زنبورعسل (Apis mellifera L. 1758) در برخی مناطق شمال غرب ایران با روش مورفومتریک هندسی

زنبور عسل به دلیل داشتن نقش مهم در گرده افشانی گیاهان زراعی و غیر زراعی و نیز به دلیل محصولاتی که به طور مستقیم تولید می کند، یکی از مهم ترین و اقتصادی ترین گونه های حشرات است. زنبور عسل غربی (Apis mellifera) که به دلیل پراکنش گسترده آن توسط انسان، اکنون گونه ای جهان شمول محسوب می شود، از آفریقا، اروپا و غرب آسیا منشا گرفته است. برای سنجش تنوع جمعیتی این زنبور در بخش هایی از شمال غرب کشور، جمعیت های زنبور عسل کارگر از شش ایستگاه مطالعاتی در استان های آذربایجان غربی و شرقی جمع آوری و با استفاده از روش مورفومتریک هندسی ارزیابی شد. تغییرات اندازه و شکل بال جلو و عقب با استفاده از 16 لندمارک همولوگ در محل انشعاب رگبال ها بررسی شد. جمعیت زنبور عسل چهاربورج آذربایجان غربی دارای بزرگ ترین و جمعیت زنبور عسل ملکان آذربایجان شرقی دارای کوچک ترین بال های جلو و عقب بود و جمعیت های همه ایستگاه های مطالعاتی آذربایجان شرقی در مقایسه با آذربایجان غربی اختلاف معنی دار داشت. ازنظر شکل بال جلو، تمام جمعیت های مقایسه شده به جز جمعیت کوه سهند و روستای کرده ده با هم اختلاف معنی دار داشتند؛ اما در بال عقب این اختلاف فقط در سه مقایسه دیده شد؛ همچنین تحلیل رگرسیون نشان داد برخلاف بال عقب، تغییرات اندازه بال و تغییرات شکل بال در بال جلو به هم وابسته هستند و آلومتری دیده می شود. این مطالعه نشان داد باوجود نزدیک بودن ایستگاه های مطالعاتی به یکدیگر، تنوع در جمعیت زنبورها مشاهده می شود.