بررسی چگونگی رابطه ساخت قدرت سلطان- فقیه در دوره های میانه اسلامی ، صفویه و ایران معاصر

موضوع این مقاله بررسی تطبیقی رابطه سلطان فقیه در دوره میانه اسلامی و صفویه است. سیوال اصلی مقاله: رابطه سلطان - فقیه در ساخت قدرت در دوره میانه اسلامی و صفوی چگونه بوده است؟. فرضیه مقاله حاضر بدین ترتیب است : رابطه سلطان-فقیه در دوره میانه اسلامی بر یگانگی و واحد بودن خلیفه و سلطان استوار بود در حالیکه در دوره صفوی شاهد حاکمیت دوگانه و همزمان سلطان و فقیه بوده است. نتایج تحقیق نشان می دهد ساخت قدرت در دوره میانه بر سه گانه خلافت،جماعت واطاعت استوار بود و خلیفه  به عنوان مهم ترین نهاد جامعه اسلامی، هم سامان دهنده نظم دینی و نظم سیاسی بطور همزمان بود. اما در دوره صفوی، ساخت قدرت از حالت یگانگی دوره میانه خارج شد و  نهاد دین در قامت زعامت علما و فقها به موازات قدرت سیاسی به ایفای نقش در مشروعیت بخشی به سلاطین صفوی بود و به عنوان عاملی مهم در سیاست به تحکیم جایگاه خود در جامعه ایرانی پرداخت؛ قدرت نهاد دینی در دوران پساصفویه تقویت شد و در نهایت در سیر تارخی خود به صورت عینی در نظریه ولایت فقیه و حاکمیت دینی در ایران درآمد و نظام سیاسی مبتنی بر ولایت فقیه که در آن دوگانه فقه و سلطنت از بین رفته و ولی فقیه مهم ترین منصب حکومت شد؛ شکل گرفت. روش تحقیق این مقاله به شکل کیفی و از نوع توصیفی تحلیلی بوده و داده ها به شیوه فیش برداری از منابع کتابخانه ای گرداوری شده است.