بررسی عوامل موثر بر شاخص پوشش مالیاتی در ایران با تاکید بر درآمدهای نفتی

سهم درآمدهای مالیاتی در تامین اعتبارات هزینه ای دولت که به عنوان شاخص پوشش مالیاتی شناخته می شود، همواره یکی از شاخص های مهم ارزیابی عملکرد نظام مالیاتی کشور بوده که می تواند نقش موثری در اقتصاد کشور در سطح کلان ایفا کند. تجربه نشان داده است که تامین مالی بخش زیادی از اعتبارات هزینه ای از طریق درآمدهای ناپایدار نفتی در ایران، دولت را در شرایط تحریم و یا نوسان قیمت جهانی نفت با چالش اساسی همچون کسری بودجه روبه رو می کند. از این رو ضرورت تامین اعتبارات هزینه ای دولت به وسیله درآمدهای مالیاتی هرچه بیشتر نمایان می شود؛ بنابراین، در این پژوهش به بررسی اثر عوامل موثر بر سهم درآمدهای مالیاتی در تامین اعتبارات هزینه ای دولت با استفاده از روش خودتوضیح با وقفه های گسترده [1] در دوره زمانی 1400-1359 پرداخته شده است. نتایج برآورد مدل بیانگر این است که نسبت کسری بودجه دولت به اعتبارات هزینه ای اثر مثبت و معنی دار و سهم درآمدهای نفتی در تامین اعتبارات هزینه ای دولت، سهم ارزش افزوده بخش کشاورزی در تولید ناخالص داخلی و درجه باز بودن اقتصاد اثر منفی و معنی دار بر شاخص پوشش مالیاتی دارند. همچنین شرایط ویژه مربوط به سال های جنگ تحمیلی نیز بر میزان شاخص مذکور اثر منفی داشته است.