برآورد هزینه خارجی بخش جاده ای کشور بر محیط زیست اجتماعی (با تاکید بر تصادفات جاده ای)

تصادفات ترافیکی یکی از عوامل بسیار مهم مرگ و میر و صدمات شدید جانی و مالی بوده و آثار سنگین اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی آن، جوامع بشری را به شدت مورد تهدید قرار داده است. شدت این صدمات در کشورهای در حال توسعه بیشتر بوده و از این رو تعداد و شدت تصادفات در کشورهای مذکور در مقایسه با کشورهای توسعه یافته چندین مرتبه بالاتر است. در این میان، تصادفات جاده ای به علت سرعت بالای وسایل نقلیه اغلب خسارات بسیار سنگین جانی و مالی دارای ضایعات سنگین تری نسبت به تصادفات درون شهری است. اصولا هزینه تصادفات از دو بخش اصلی هزینه های داخلی و خارجی تشکیل می شود که، هزینه های خارجی شامل قیمت جان انسانها و آثار منفی اقتصادی معلولیتها و جراحات روانی است. در این نوشتار با توجه به آمار موجود کشته ها در تصادفات جاده ای کشور (ایران) در طی سالهای 79-1378 بخشی از هزینه های خارجی آنها شامل هزینه های فوت و معلولیت برآورد می شود.
برای کمی سازی اثرات تصادفات بر سلامتی انسان و مرگ و میر، از شاخص DALY (Disability Adjusted Life Year) استفاده می شود که، شاخصی برای سنجش وضعیت سلامتی انسانها (با دیدگاه اقتصادی هزینه- فایده) و تنها شاخص کمی برای سنجش هزینه خارجی فوت، بیماری یا معلولیت است و نماینده سالهای از دست رفته عمر ناشی از مرگ نابهنگام تا معلولیت نسبی است. سپس ارزش ریالی هر DALY (سالهای از دست رفته عمر) به چند روش تعیین می شود که با ادغام این دو مطلب، هزینه خارجی تصادفات جاده ای و سهم آن از تولید ناخالص داخلی کشور محاسبه می شود.