کانی سازی طلا در لیستونیتهای ایران مرکزی

سنگ های اولترامافیک سازنده افیولیت ها در اثر هجوم سیالات گرمابی حاوی CO2 تحت تاثیر فرآیند کربناته شدن تبدیل به لیستونیت می شوند. لیستونیت ها با مجموعه کانیایی عمومی کوارتز و کربنات های حاویMg- Fe- Ca مشخص هستند. از چند دهه گذشته در افیولیت های جهان، کانی سازی طلا در همیافتی با این سنگ ها مورد توجه قرار گرفته است.
افیولیت های ایران مرکزی به شکل دو کمربند اصلی یعنی دهشیر- سورک- نائین و جندق-انارک رخنمون دارند. این افیولیت ها در بخش سرپانتینیتی خود لیستونیتی شده اند. دگرسانی گرمابی در این سنگ ها تا مرحله سیلیسی شدن (شکل گیری بیربیریت ها) نیز یپش رفته است. در افیولیت دهشیر لیستونیت ها (در دو نقطه) هم ساز با روند عمومی افیولیت ها فاقد کانی سازی طلا هستند. در حالی که لیستونیتی شدن تا مرحله تشکیل بیربیریت در افیولیت سورک پیش رفته است و کانی سازی طلا در همیافتی با فریت کرومیت مشاهده شده است. کانی سازی پیریت در بخش های شدیدا سیلیسی شده (بیربیریت) همراه با ناهنجاری طلا- جیوه در افیولیت نائین شاخص می باشد.در سرپانتینیت های جندق فرآیند کربنات زایی سنگ های تالک– سرپانتین کربنات با ناهنجاری ناچیز طلا را شکل داده است. افیولیت قدیمی انارک میزبان وسیع لیستونیتی شدن با مراحل مختلف تکوین کانی های متنوع می باشد وجود طلا علاوه بر مشاهدات میکروسکوپی توسط آنالیزهای ژئوشیمیایی نیز به اثبات رسیده است.