ارزش یابی اجرای آزمایشی ارزش یابی توصیفی در مدارس ابتدایی برخی از مناطق آموزشی کشور

هدف از اجرای طرح ارزشیابی «اجرای آزمایشی ارزشیابی توصیفی در مدارس ابتدایی برخی از مناطق آموزشی کشور» بررسی میزان تحقق اهداف مصوب شورای عالی آموزش و پرورش برای طرح ارزشیابی توصیفی در سال تحصیلی 84-85 است. روش این تحقیق از نوع تحقیقات پیمایشی و نیز شبه آزمایشی است. جامعه آماری طرح ارزشیابی شامل 240 مدرسه ابتدایی مشمول طرح در 26 استان است. در این طرح از روش نمونه گیری چند مرحله ای منظم برای انتخاب تصادفی استان ها و مدارس نمونه استفاده شده است. حجم نمونه شامل 9651 نفر دانش آموز؛ 294 نفر معلم؛ 77 نفر مدیر و 1236 نفر از والدین دانش آموزان است. روش های گرد آوری داده ها شامل فرم مصاحبه نیمه ساخت یافته؛ آزمون های سنجش پیشرفت تحصیلی (یاد آوری آموخته ها) و کاربست آموخته ها (دوام و ماندگاری یادگیری)؛ چک لیست مشاهده رفتار دانش آموز و معلم؛ پرسشنامه نگرش سنج؛ فرم های تحلیل محتوا، پرسشنامه نظرخواهی و فرم مصاحبه بالینی بوده است. مشخصات روان سنجی کلیه ابزارها از طریق محاسبه روایی محتوایی؛ روایی سازه؛ درصد دشواری و ضریب تشخیص پرسش ها و ضریب پایایی آلفای کرونباخ، مورد بررسی و تایید قرار گرفت. برای تحلیل آماری داده ها از آزمون یومن ویتنی؛ آزمون تحلیل واریانس دو طرفه، آزمون تعقیبی مقایسه میانگین ها و آزمون یک متغیره کالموگروف اسمیرونف استفاده شد. نتایج ارزشیابی نشان داد که طرح ارزشیابی توصیفی در تحقق برخی از اهداف پیش بینی شده از سوی شورای عالی موفق و در بسیاری از موارد ناموفق بوده است. در طول سه سال اجرای آزمایشی ارزشیابی توصیفی، دومین هدف کمیسیون معین شورای عالی آموزش و پرورش یعنی ارتقای سطح بهداشت روانی از طریق افزایش بهداشت روانی محیط یاددهی- یادگیری کاملا تحقق یافته است. اما دیگر اهداف پیش بینی شده مهم یا کاملا تحقق نیافته اند یا زمینه های تحقق آن ها هنوز فراهم نشده است، از جمله این اهداف می توان به مواردی چون: 1- بهبود نگرش دانش آموزان نسبت به یادگیری، 2- افزایش ماندگاری ذهنی (دوام و پایداری یادگیری)، 3- توجه به اهداف سطوح بالاتر حیطه شناختی، 4- تعمیق یادگیری، 5- افزایش فرصت یادگیری از طریق مشارکت والدین در امر یاددهی و یادگیری، 6- کاهش حساسیت والدین نسبت به نمره، 7- ایجاد فرصت اصلاح برای دانش آموزان و معلم برای رفع کاستی های فرآیند یادگیری، 8- استفاده از باز خوردهای فرآیندی در مسیر بهبود یادگیری، 9- به کارگیری انواع ابزارهای متفاوت سنجش توصیفی اشاره کرد. پیشنهاد می شود که اجرای آزمایشی ارزشیابی توصیفی در صورت رعایت برخی شرایط و انجام دادن اصلاحات زیربنایی که در گزارش ارزشیابی به آن ها اشاره شده است، به مدت دو سال تحصیلی در پایه های چهارم و پنجم ابتدایی بدون افزایش حجم نمونه دانش آموزی مشمول طرح تمدید گردید.