همبستگی بین استرس و مدیریت زمان

براساس فرهنگ لغت آکسفورد، استرس، نیرو یا فشاری است که می تواند موجب اختلال و از هم گسیختگی موازنه و تعادل سیستم یا ارگانیسم گردد(1). یافته های بالینی نشان می دهد فشار روانی ناشی از رویدادهای روزمره زندگی به تدریج فعالیت سیستم های مختلف بدن را تحت تاثیر قرار داده و عملکرد آنها را تضعیف و مختل می سازد و یا با تضعیف سیستم ایمنی، استعداد ابتلا به بیماری های روانی و جسمی را افزایش می دهد. از نشانه های شایع استرس، خستگی، سردرد، تنش ماهیچه، اختلالات گوارشی و سرگیجه می باشد. استرس، بالا قادر است موجب کاهش سطح سلامتی و رفاه افراد گردد(1،2). اعمال مدیریت زمان باعث می شود تا آگاهی افراد از زمان در دسترس افزایش یافته و آنان وظایف خود را به صورت برنامه ریزی شده و بطور مؤثرتری انجام دهند و از این طریق حداکثر بهره وری را بدست آورند(3). همچنین مدیریت زمان روی سلامت روانی افراد اثر گذاشته و مشکلات سایکوسوماتیک، استرس و فشارهای روانی ناشی از کار را کاهش می دهد(4). این مطالعه با نشان دادن رابطه استرس و مهارت مدیریت زمان در کارکنان مرکز بهداشت شهرستان ساری و ارائه نتایج کاربردی به مدیران، با تاکید بر اهمیت و ضرورت برنامه ریزی و تنظیم وقت، کمک می کند تا افراد با برنامه ریزی صحیح و ایجاد توازن بین تقاضاهای شغلی و خانوادگی، ضمن افزایش انگیزه، عملکرد و کاهش هزینه های درمانی ناشی از بیماری های روان تنی، به اثربخشی و بهره وری سازمانی بالاتری دست یابند.
جامعه آماری این پژوهش توصیفی، 139 نفر شاغلین ستادی مرکز بهداشت شهرستان ساری با ترکیب جنسیتی 35 درصد زن و 65 درصد مرد بودند که تعداد 103 نفر از کارکنان (36 زن و 67 مرد) به روش تصادفی طبقه ای انتخاب شدند و برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه مدیریت زمان با ضریب پایایی 88/0 و پرسشنامه شیوه های رویارویی با استرس با ضریب پایایی 78/0 استفاده گردید. در تجزیه و تحلیل داده ها برای تعیین رابطه بین نمرات استرس و مدیریت زمان از ضریب همبستگی پیرسیون، برای مقایسه نمرات گروه مردان با زنان از آزمون t-test مستقل و برای ارائه ضریب پیش بینی از آزمون رگرسیون خطی به کمک نرم افزار آماری SPSS 15 استفاده شد. محاسبات نشان داد، میانگین نمرات استرس کارکنان 07/63 و میانگین نمرات مدیریت زمان درآنها 83/149 بود. بین استرس و مدیریت زمان رابطه معکوس و معناداری (579/0-r =) وجود دارد که نشان می دهد هرچه میزان استفاده از مهارت مدیریت زمان در کارکنان بیشتر باشد، استرس آنان کمتر است.
میانگین نمرات استرس در گروه زنان (11/67) بطور معنی داری بالاتر از در مردان (8/60) بود(05/0P<). ولیکن بین دو گروه از نظر میزان بکارگیری مهارت مدیریت زمان تفاوت معنی داری مشاهده نشد. همچنین رابطه رگرسیونی بین متغیرها نشان داد دو متغیر جنسیت و مدیریت زمان قادرند 41 درصد از تغییرات استرس را پیش بینی کنند.
از آنجا که بین استرس و مدیریت زمان رابطه معکوس وجود داشته و میانگین سطح استرس زنان بالاتر از مردان می باشد و از طرفی این دو گروه از نظر مدیریت بر وقت تفاوت معناداری ندارند، می توان گفت برنامه ریزی و کنترل وقت درکارکنان مرد این مرکز به عنوان عامل قوی تری جهت کاهش استرس محسوب گشته و استرس در آنان بیش از زنان تحت تاثیر عوامل کمبود وقت قراردارد. بدان معنی که وقتی دو گروه در شرایط یکسان کمبود وقت قرار بگیرند، مردان، سطح استرس بالاتری را تجربه می کنند. با توجه به آنچه گفته شد، می توانبا آموزش مهارت های مدیریت زمان در قالب دوره های بدو خدمت و ضمن خدمت و معرفی کتاب به کارکنان، تا حد قابل توجهی از سطح استرس آنان کاست.