واکنش تعدادی از لاین های دابلد هاپلوئید گندم نان (Triticum aestivum L.) به بیماری های زنگ زرد و بلایت فوزاریومی سنبله و ارزیابی برخی خصوصیات زراعی آن ها

در این تحقیق تعداد 189 لاین دابلد هاپلوئید، حاصل از روش حذف کروموزومی تلاقی گندم و ذرت نسبت به بیماری زنگ زرد در سه ایستگاه تحقیقاتی کرج، قراخیل و گرگان و بیماری بلایت فوزاریومی سنبله در دو ایستگاه تحقیقاتی قراخیل و گرگان مورد بررسی قرار گرفتند. برای بیماری زنگ زرد در چهار نوبت اقدام به اسپور پاشی مزرعه شد. برای بلایت فوزاریومی سنبله نیز، در مرحله گلدهی اسپورپاشی با سوسپانسیون ماکروکنیدی عامل بیماری، در سه مرحله با فاصله یک هفته انجام شد. یادداشت برداری در مرحله ظهور برگ پرچم در سه نوبت برای بیماری زنگ زرد و یک ماه پس از اولین مایه زنی مصنوعی بر اساس علائم ظاهر شده برای بلایت فوزاریومی سنبله انجام شد. به منظور تعیین مقاومت در مرحله گیاهچه ای (Seedling) نسبت به عامل بیماری زنگ زرد در شرایط گلخانه، واکنش لاین های دابلدهاپلوئید گندم به همراه والدین و رقم حساس بولانی (به عنوان شاهد) مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج بدست آمده نشان داد که از مجموع 189 لاین مورد ارزیابی، تعداد 40 لاین در هر سه ایستگاه دارای واکنش مقاومت و بقیه لاین ها دارای واکنش هایی از نیمه مقاوم تا حساس نسبت به عامل بیماری زنگ زرد بودند. در ایستگاه تحقیقاتی قراخیل 23 درصد و در ایستگاه تحقیقاتی گرگان 29 درصد لاین ها نسبت به بیماری بلایت فوزاریومی سنبله تحمل نشان دادند. شش لاین به شماره های 10، 13، 14، 26، 35 و 37 نسبت به دو بیماری زنگ زرد و بلایت فوزاریومی سنبله در هر دو ایستگاه گرگان و قراخیل مقاومت و یا تحمل خوبی نشان دادند. برخی از خصوصیات زراعی لاین های دابلدهاپلوئید گندم شامل تاریخ ظهور سنبله، ارتفاع بوته، مقاومت به سرما و وزن هزاردانه اندازه گیری شد و لاین های دابلد هاپلوئید با توجه به صفات فوق الذکر گروه بندی شدند. با توجه به تنوع قابل قبولی که در این گروه ها مشاهده شد به نظر می رسد بتوان از بعضی از این لاین ها در برنامه های به نژادی و یا معرفی رقم در آینده استفاده کرد.