بوطیقای تصاویر و اشیاء در گفتمان سوررئالیستی

این مقاله به دنبال بررسی این مساله است که آیاشعر وشاعرانگی که آن را متعلق به قلمروی کلمه وزبان می دانیم، در تصویر نیزتحقق می یابند؟ بااین فرض که به همان گونه ای که درمتن نوشتاری می توان با به کارگیری ویژگی ها و روش هایی حتی ناخودآگاهانه موجد شاعرانگی شد؛ درتصویر نیزمی توان اصولی راجست وجو کرد که تصویروشئ را دریک نقاشی یاهر ترکیب بصری دیگربه شعر تصویری تبدیل کند. درپی پاسخ به این پرسش ها ومسائل وردیابی این مفاهیم درنقاشی، به آثار وآرای سوررئالیست ها توجه می شود، زیرا آن ها بیش ازهرجریان دیگری مدعی کشف این جوهر شاعرانه درهنر وادبیات اند، هرچندکه درآثارشان دامنه گستره تخیل، رویا و کشف، بسیار از مرزهایی که خود سوررئالیسم تعیین کرده، فراتر رفته است. مقاله بابررسی نظرات آن ها درکنار روش های برخی ازنقاشان سوررئالیست، علی رغم تفاوت های بسیاری که آثارشان بایک دیگر دارند به این نتیجه دست می یابد که جوهره های مشترک چون «باز گرداندن ارزش ازدست رفته رویا» و «باز یافتن چیزها، واژه ها واشیاء درخود و نه درنسبت باسایر چیزها»، چه درمتن و چه درتصویر، موجد شاعرانگی اند، درکنار ویژگی ها و روش هایی چون «نسبت دادن خواص غیرعادی به اشیای عادی»، «کنار هم گذاشتن اشیاء، مفاهیم و کلمات درظاهر بی ارتباط»، «به هم ریختن رابطه موضوع واثر»، «تحریف عمدی مقیاس ها»، «عوض کردن ماده اشیاء»، «استقبال ازحادثه و تصادف» و «تسلیم به ناخودآگاه و جنون» و...که همگی به وجودآورنده شعر تصویری اند. بدین ترتیب شعر تصویری، نه فرو کاستن تصویر وکلمه به یکدیگر ونه بازنمایی ذهن، که سازنده ذهن است واز این طریق، جهان نوینی را برای نگریستن می آفریند که عادت های دیداری رااز بین می برد، و ذهن اندیشیدن و نگریستن را تجربه می کند.