قراسوران اولین سنگ بنای پلیس راه در راهبانی نوین

اهمیت راه و راه بانی در برقراری امنیت داخلی بر کسی پوشیده نیست. در تاریخ ایران سازمان های زیادی به امر راه و راه بانی و راهداری مشغول بوده اند که قراسوران یکی از آن هاست. قراسوران واژه ای ترکی و به معنی سیاهی رونده است و اصطلاحا به کسانی اطلاق می شد که اختصاصا به امر راه بانی و پاسداری از امنیت راه ها مشغول بوده اند. اولین نامی که از قراسوران به میان آمده مربوط به دو فرمان از زمان شاه سلطان حسین صفوی است. با وجود این به نظر می رسد که سابقه چنین تشکیلاتی به سده های پیش از آن نیز برسد. قراسوران را می توان پلیس راه زمان خود به حساب آورد زیرا ماموران آن با هرگونه تخلفی در جاده ها برخورد و ایمنی مسافران و بازرگانان را تامین می کردند. بعد از شهادت امیرکبیر و شیوع ناامنی در راه های کشور، ضرورت ساماندهی قراسوران آنچنان نمود پیدا می کند، که در فصل هشتم قانون تشکیل ایالات و ولایات، که در 27 آذر 1286 خورشیدی به تصویب مجلس شورای ملی می رسد، موادی بیست گانه به چگونگی تشکیل، شرح وظایف و تعامل این سازمان با دو سازمان انتظامی نظمیه (شهربانی) و ضبطیه (ژاندارمری) و سازمان های دیگر تخصیص می یابد. با کودتای محمدعلی شاه بر علیه مشروطیت و حاکمیت استبداد صغیر اجرای این قانون معلق می ماند تا اینکه بعد از تشکیل امنیه دولتی در 1288 خورشیدی آخرین بازمانده های قراسوران برچیده و سازمان جدید عهده دار وظایف آن می شود. با وجود این آثار حضور قراسوران در تاریخ انتظامی ایران را تا سال 1301 خورشیدی نیز می توان دید.