بررسی تاثیر طبیعت و محیط زیست در موسیقی ایران

موسیقی بیانگر پیوند جسم و روح انسان با محیط اطراف وی و نیز نمایانگر هماهنگی و هارمونی بین اجزای مختلف طبیعت است. موسیقی در ذات خود برگرفته از اصوات طبیعی است و به هر میزان که به طبیعت نزدیک شود، در واقع به ذات خود نزدیک شده است، زیرا اصوات چیزی نیستند جز روح طبیعت. در تهیه این مقاله تاثیر طبیعت و محیط زیست در کلیه جنبه های موسیقی کنونی ایران مورد بررسی قرار گرفته است و با استفاده از مطالعات کتابخانه ای، بررسی منابع صوتی و مطالعات میدانی در نواحی مختلف ایران، مشخص گردیده است که در موسیقی کنونی ایران آنچه تاثیر طبیعت و محیط زیست بر آن ها بیشتر مشهود است، موسیقی سنتی، موسیقی ملی و موسیقی محلی است.
موسیقی سنتی ایران بر اساس موسیقی دستگاه ها و ردیف که در اصل مجموعه ملودی هایی است که به وسیله افراد مختلف در زمان های گوناگون جمع آوری شده، شکل گرفته و از دیدگاهی دیگر، منظومه ای از قطعات موسیقی نواحی مختلف ایران است که پاره ای از عام ترین ویژگی های فرهنگی و طبیعی ایران را دارا می باشد. در موسیقی ملی ایران که شامل آهنگ ها، تصانیف و ترانه های ایرانی است، جلوه های زیست محیطی طبیعی ایران منعکس شده که در این مقاله پس از بررسی نمونه های مرتبط، جدولی از آن ها تهیه گردیده است.
هر ناحیه از ایران با توجه به موقعیت جغرافیایی، بافت فرهنگی اجتماعی و آیین های محلی، موسیقی مخصوص خود را دارد. طبیعت و محیط زیست بر رفتار و ذهنیت مردم مناطق مختلف و در نتیجه موسیقی آن ها تاثیر متفاوتی می گذارد. مردم هر منطقه بر اساس شرایط اولیه محیطی خود به انتخاب ساز و نغمه های موسیقی می پردازند. موسیقی محلی مانند موسیقی خراسان، گیلان، مازندران، کردستان، لرستان، بلوچستان، آذربایجان و ترکمن صحرا، از طبیعت بیشتر وام گرفته است و نقش طبیعت و محیط اطراف در آن بیشتر مشهود است.