روش های مجلسی در نقد سند حدیث، با تکیه بر مرآه العقول

علامه مجلسی یکی از محدثان بزرگ امامیه است که عمر خویش را صرف صیانت و ترویج آموزه های قرآن و عترت کرده است. وی در حوزه ی فقه الحدیث، علاوه بر تلاش های بسیاری که در بحارالانوار انجام داده، در مرآهالعقول که شرح «الکافی» و ملاذالاخیار که شرح «تهذیب الاحکام» است، افزون بر شرح و توضیح روایات، به نقد و بررسی اسانید روایات می پردازد و صحت و سقم آنها را از منظر علم رجال ارزیابی می کند. در این نوشتار، تلاشی صورت گرفته است که با تکیه بر کتاب مرآهالعقول، روش های مجلسی در نقد سند بیان شود. توجه به ویژگی های شخصیتی راویان، امکان نقل روایت با لحاظ طبقه ی راوی، کشف تصحیف، بررسی حالات مختلف عطف در یک سند، بررسی احتمالات موجود در مرجع ضمیر، نقد بر اساس احتمالات موجود در تشخیص راویان، نقد مستقل نسخه های مختلف از یک روایت، نقد بر اساس اسانید روایات دیگر یک راوی، ارزیابی مجموع اسانید یک روایت، نقد بر اساس جبران ضعف سند، از مهمترین این روش های مزبور، در مرآه العقول است. از آنجا که برخی از روش های مزبور مبتنی بر آراء و دیدگاه های رجالی این عالم گرانقدر است، در موارد نیاز، به این دیدگاه ها اشاره شده است. علاوه بر آنچه گفته شد، بیان شیوه های مجلسی در جبران ضعف، سند برخی از روایات محکوم به ضعف از دیگر مباحث این نوشتار است.