نقدی بر روش های متداول جمع بندی و نتیجه گیری از ماتریس های ارزیابی اثرات بر محیط زیست

سال های زیادی از عمر مطالعات ارزیابی اثرات محیط زیستی طرح ها و پروژه های عمرانی در ایران نمی گذرد. تصویب قوانین در این زمینه نتیجه تحولات جهانی در زمینه توسعه پایدار و سال ها تلاش و پیگیری اساتید و کارشناسان متعهد و برجسته محیط زیست، علاقمندان به توسعه پایدار و سازمان های غیردولتی محیط زیستی در ایران بوده است. سوالی که مطرح می شود این است که تصویب قوانین ارزیابی اثرات محیط زیستی در کشور، تا چه میزان موجب عدم اجرای طرح ها و پروژه های ناپایدار شده است؟
مطالعات ارزیابی اثرات محیط زیستی به هر صورت و با هر روشی که انجام شود، مهم اطلاعاتی است که از این مطالعات در زمینه اثرات یک طرح یا پروژه بر عوامل متعدد محیط های فیزیکی- شیمیائی، بیولوژیک و اجتماعی- اقتصادی- فرهنگی و سلامت حاصل می شود. شیوه جمع بندی و به ویژه نتیجه گیری از مطالعات ارزیابی اثرات محیط زیستی طرح ها نقش بسیار مهمی در این مطالعات برعهده دارد. در حقیقت این بخش از مطالعات ارزیابی اثرات است که تعیین می نماید، طرح یا پروژه تصویب و به مورد اجرا گذارده شود و یا به دلیل اثرات شاخص و غیر قابل جبران، مردود و از اجرای آن جلوگیری شود. به علاوه این بخش از مطالعات تعیین کننده اثرات شاخصی است که نیازمند تمهیدات کاهش اثرات (شامل گزینه های اصلاح یا تغییر در فعالیت ها و یا طرح های بهسازی محیط) می باشد.
در این مقاله به یکی از شیوه های مرسوم جمع بندی و نتیجه گیری مطالعات ارزیابی اثرات محیط زیستی که با کمک ماتریسی تحت عنوان ماتریس ایرانی، صورت می پذیرد اشاره شده است و برخی مشکلات آن مورد بحث قرار می گیرد. در خاتمه پیشنهادهایی برای جمع بندی و نتیجه گیری هدفمند ارایه می شود.