بررسی وضعیت صادراتی پسته ایران با رویکرد مزیت نسبی و نقشه ریزی تجاری

در پژوهش حاضر مزیت نسبی و موقعیت تجاری صادرات پسته ایران و کشورهای رقیب بررسی شده است. به این منظور مزیت صادراتی پسته در بین محصولات کشاورزی و صادرات غیرنفتی به طور جداگانه با استفاده از شاخصهای مزیت نسبی آشکارشده RCA))، مزیت نسبی آشکار شده متقارن ((RSCA، هیلمن و نقشه تجاری(TM) بررسی و مقایسه شد.
نتایج نشان می دهد که ایران طی دوره 1995-2006 در صادرات پسته دارای مزیت نسبی و متوسط شاخصهای RCA و RSCA برای این دوره برابر 94/0 و 11/39 بوده است. در رتبه بندی مزیت نسبی صادراتی کشورهای عمده صادرکننده پسته جهان براساس صادرات غیرنفتی، ایران در رتبه اول و کشورهای هنگ کنگ، ترکیه و آلمان در رتبه های بعدی قرار گرفتند. همچنین براساس صادرات بخش کشاورزی، کشورهای ایران، آمریکا، هنگ کنگ، آلمان و ترکیه در رتبه های اول تا چهارم مزیت نسبی صادراتی پسته جای گرفتند. بررسی رابطه علیت بین مزیت نسبی ایران و آمریکا نشان داد که مزیت نسبی پسته ایران به شدت از تغییرات مزیت نسبی صادرات پسته آمریکا تاثیرپذیر است و خلاف این روند صادق نیست. با توجه به نقشه ریزی تجاری به دست آمده، ایران طی دوره 1995-2007 در صادرات پسته براساس صادرات غیرنفتی، برنده در بازار رو به افول و نیز براساس صادرات محصولات کشاورزی، برنده در بازار رو به رشد بوده است و لذا اجرای سیاستهای لازم برای حفظ این موقعیت از ضروریات صادرات این محصول به حساب می آید.