اثر محیط کشت، سویه آگروباکتریوم و نور بر القاء ریشه موئین گیاه دارویی خشخاش

یکی از مهم ترین گیاهان داروئی، جهت تولید آلکالوئیدهای داروئی، گیاه دولپه ای خشخاش Papaver somniferum L. می باشد. این گیاه تاکنون تنهاترین منبع تجاری برای داروهای ضددرد مورفینان، ضدسرفه کدئین، ضدمیکروب نوسکاپین و تبائین است. آگروباکتری باعث ایجاد بیماری ریشه موئین در محل زخم گیاهان می شود و بهینه سازی شرایط کشت ریشه موئین می تواند باعث افزایش مقدار آلکالوئیدهایی شود که به طور طبیعی در ریشه گیاهان تولید می شوند. در این تحقیق به منظور بهینه سازی شرایط با راندمان بالاتر تحریک تولید ریشه موئین، دو آزمایش فاکتوریل مجزا برای دو نوع ریزنمونه اندام هوایی و هیپوکوتیل در قالب طرح کاملا تصادفی با 4 تکرار اجرا گردید. در هرکدام از این آزمایش های فاکتوریل، سه نوع فاکتور شامل اثر سه نوع سویه آگروباکتری رایزوژنسیس، دو نوع محیط کشت پایه (محیط B5و B52/1) و دو شرایط نوری (48 ساعت تاریکی کامل و 16 ساعت تاریکی/ 8 ساعت روشنایی) موردبررسی قرار گرفت. نتایج آزمایش ریزنمونه اندام هوایی نشان داد که سویه AR15834 بیش ترین درصد القاء ریشه موئین را داشت و برای صفت تعداد شاخه جانبی در یک سانتی متر طول ریشه موئین، بیش ترین انشعابات فرعی در تیمار باکتری AR15834 و محیط B52/1 مشاهده شد. نتایج آزمایش ریزنمونه هیپوکوتیل نشان داد که مقدار تحریک تولید ریشه موئین نسبت به ریزنمونه اندام هوایی بسیار کمتر بود و سویه AR15834 با شرایط 48 ساعت تاریکی کامل بهترین تیمار است. درمجموع، نتایج این دو آزمایش نشان داد که ریزنمونه اندام هوایی پاسخ بهتری نسبت به ریزنمونه هیپوکوتیل دارد و در این ریزنمونه محیط B52/1 و سویه AR15834 بیش ترین مقدار تولید ریشه موئین را داشت.