بررسی اثر تناوب های زراعی مبتنی بر کشت گندم بر بانک بذر علف های هرز مزارع گندم میانه

به منظور بررسی اثر تناوب زراعی مبتنی بر کشت گندم بر بانک بذر علف های هرز در منطقه میانه، نمونه برداری از خاک مزرعه آموزشی تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد میانه و مزارع اطراف آن با اطلاع از تناوب های زراعی اجرا شده به صورت میدانی انجام شد. تیمارهای تناوب عبارت بودند از گندم با ذرت، گندم با آفتابگردان، گندم با پیاز، گندم با سورگوم، و کشت ممتد گندم به عنوان تیمار شاهد در نظر گرفته شد. آزمایش در قالب طرف فاکتوریل در پایه کرت های کاملا تصادفی در 25 تکرار برای هر تیمار تناوب در دو عمق 10-0 و 20-10 سانتی متری خاک اجرا گردید. برای مطالعه ی بانک بذر علف های هرز از روش شستشوی نمونه با کیسه های پارچه ای استفاده شد. در این تحقیق در مجموع 14314 بذر متعلق به 35 گونه از علف های هرز جمع آوری و شناسایی شد که علف هرز تاج خروس ریشه قرمز در میان 21 گونه علف هرز رایج در مزارع گندم بیشترین تعداد بذور علف هرز را به خود اختصاص داد. بر اساس نتایج به دست آمده، تولید بذر6 علف هرز شاه تره، دم روباهی زرد، پیزر، اویارسلام، کنف وحشی و خرفه در تمامی تناوب های اعمال شده بسیار کم تر از کشت ممتد گندم بود. در صورتی که هیچ کدام از تیمارها نتوانستند بانک بذر برخی از علف های هرز مانند تاج خروس ریشه قرمز، اویارسلام، قیاق و خرفه را نسبت به تیمار شاهد کاهش دهند. به طورکلی، تناوب های زراعی گندم با ذرت، گندم با سورگوم و گندم با پیاز نسبت به کشت ممتد گندم (شاهد) و تناوب گندم با آفتابگردان، باعث کاهش معنی دار بانک بذر علف های هرز زراعت گندم شدند که در این میان تناوب گندم با سورگوم بهتر از بقیه بود. هم چنین دو عمق مورد بررسی از نظر بانک بذر کل پنج تیمار تناوبی با همدیگر تفاوت معنی دار نشان ندادند.