برنامه ریزی راهبردی طبیعت گردی در روستاهای نواحی بیابانی (مطالعه موردی: روستای خرانق - شهرستان اردکان، استان یزد)

توسعه روستاهای نواحی بیابانی مستلزم تدوین و ارائه راهبردهای مناسب و مختص این نواحی است. این روستاها از لحاظ اقتصادی با فقر منابع آب و خاک مواجه اند و از جمله فعالیت های اقتصادی ای که دستیابی به توسعه اقتصادی را برای آنها میسر می کند، طبیعت گردی است. این پژوهش با هدف تدوین استراتژی یا راهبرد مناسب برای توسعه طبیعت گردی روستاهای نواحی بیابانی انجام شده است. روش تحقیق، توصیفی و از نوع پیمایشی است. سه گروه (ساکنان روستا، گردشگران و مسئولان) در انجام این پژوهش مشارکت داشتند و دیدگاه های آنها در مورد قابلیت های طبیعت گردی در قالب سه عامل زیست محیطی، اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی مورد بررسی قرار گرفته است. جامعه آماری روستاییان را 435 نفر تشکیل می دهد که با استفاده از فرمول کوکران، تعداد نمونه آماری آن 120 نفر به دست آمد. تعداد نمونه جامعه گردشگران نیز به روش نمونه گیری در دسترس 100 نفر در نظر گرفته شد. این پژوهش نقاط قوت و ضعف، فرصت ها و تهدیدهای طبیعت گردی را به شیوه SWOT مورد تجزیه و تحلیل قرار می دهد و به ارائه راهبرد برای توسعه این فعالیت در روستاهای نواحی بیابانی می پردازد. نتایج تحقیق بیانگر این است که با وجود جاذبه های طبیعی و بیابانی در روستای مورد مطالعه، گردشگری در این روستا عمدتا متکی بر جاذبه های تاریخی و فرهنگی بوده است. با وجود 41 نقطه قوت و فرصت شناسایی شده، در مقابل 35 نقطه ضعف و تهدید، می توان گفت که روستا دارای پتانسیل طبیعت گردی است. در تحلیل دیدگاه های سه گروه، بین نقاط قوت و فرصت همگرایی وجود داشت، و بین نقاط ضعف و تهدیدها نوعی واگرایی مشاهده شد. در نهایت با استفاده از ماتریس کمی برنامه ریزی راهبردی (QSPM) و با در نظر گرفتن امتیاز نهایی راهبردها، راهبرد نهایی، «هم راستا کردن برنامه های گردشگری تاریخی روستا با برنامه های طبیعت گردی» انتخاب گردید.