اثر آموزش مبتنی بر مدل اعتقاد بهداشتی در ارتقاء باور و ایجاد رفتارهای غربالگری سرطان پستان در زنان مراجعه کننده به مراکز بهداشتی درمانی شهر تبریز

سرطان پستان، شایعترین سرطان زنان در ایران و جهان و دومین علت مرگ ناشی از سرطان زنان بعد از سرطان ریه می باشد. تشخیص زودهنگام به منظور بهبود پیامدها و میزان بقاء بسیار مهم می باشد. هدف این مطالعه، تعیین میزان تاثیر آموزش با استفاده از مدل اعتقاد بهداشتی بر تغییر عقاید و رفتارهای غربالگری در رابطه با سرطان پستان می باشد.
مطالعه از نوع نیمه تجربی بود. 219 نفر از مراجعه کنندگان به مراکز بهداشتی-درمانی تبریز به روش تصادفی خوشه ای، در دو گروه مداخله و کنترل قرار گرفتند. ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه ای خودساخته مشتمل بر 4 بخش مشخصات دموگرافیک، سوالات آگاهی از سرطان پستان و روش های غربالگری، سنجش عقاید و رفتارهای بهداشتی مربوط به غربالگری بود. 3 ماه بعد از آموزش زنان گروه مداخله، از هر دو گروه پس آزمون بعمل آمد. از آزمون های رگرسیون لجستیک، تی زوج، ویل کاکسون، تی مستقل، من ویتنی یو، مک نمار، ضریب همبستگی پیرسون و آزمون مجذور کای برای تجزیه و تحلیل آنها استفاده شد و داده ها توسط SPSS نسخه 17 آنالیز شد. بدنبال آموزش در گروه مداخله، افزایش معنی داری در شدت (02/0=P)، تهدید (01/0=P) و منافع درک شده زنان (001/0>P) مشاهده گردید حال آنکه در گروه کنترل، شدت درک شده، کاهش معنی دار (01/0= P) و حساسیت درک شده، افزایش معنی داری (01/0= P) را نشان داد. در گروه مداخله بدنبال آموزش میزان انجام خودآزمایی پستان 4/15درصد افزایش نشان داد. در کل، رفتارهای غربالگری سرطان پستان در پس آزمون، بین دو گروه معنی دار بود (03/0= P). برنامه آموزشی تدوین شده بر اساس نیازسنجی، متناسب با فرهنگ و بر پایه مدل اعتقاد بهداشتی تا حدودی در تغییر عقاید بهداشتی و رفتارهای غربالگری موثر بوده، تمرکز بر افزایش حساسیت ادراکی و کاهش موانع درک شده در برنامه های آموزشی آینده همراه با فاصله پیگیری طولانی در انجام ماموگرافی موثر بنظر می رسد.