فهرست مطالب

روشها و مدلهای روان شناختی - سال ششم شماره 21 (پاییز 1394)

فصلنامه روش ها و مدلهای روان شناختی
سال ششم شماره 21 (پاییز 1394)

  • تاریخ انتشار: 1394/09/30
  • تعداد عناوین: 7
|
  • معصومه پوربافرانی*، عذرا اعتمادی، مهدی اکبرزاده، رضوان سادات جزایری صفحات 1-22
    هدف
    این پژوهش با هدف پیشنهاد یک مدل برای تبیین تعارض دختر با مادر بر اساس سبک حل تعارض مادر، تعارض زناشویی مادر و سبک دلبستگی دختر انجام شد.
    روش
    این مطالعه از نوع مطالعات همبستگی با اتکا به آزمون های آماری رگرسیون چندمتغیره و مدل یابی معادلات ساختاری بود. با نمونه ای از 160 زوج دختر نوجوان و مادر، که بصورت تصادفی طبقه ای از بین دانش آموزان مدارس راهنمایی شهرستان نایین و مادران آنها انتخاب شده بودند؛ انجام شد. ابزار این پژوهش شامل مقیاس نگرش نسبت به مادر، مدیریت تعارض، تعارضات زناشویی و سبک دلبستگی بود.
    نتایج
    نتایج مدل یابی معادلات ساختاری نشان داد که دلبستگی ناایمن دختر، نقش موثر و مستقیمی در تبیین تعارض دختر با مادر داشت، تعارض زناشویی مادر با میانجیگری دلبستگی ناایمن دختر نقش موثری در تبیین تعارض دختر با مادر ایفا کرد و سبک حل تعارض مادر نیز با میانجی گری تعارض زناشویی مادر و دلبستگی ناایمن دختر در تبیین تعارض دختر با مادر نقش موثری داشت. مدل ارایه شده در مجموع 52 درصد تغییرات تعارض دختران نوجوان با مادرانشان را تبیین کرد(05/0>P).
    کلیدواژگان: تعارض دختران نوجوان با مادران، سبک دلبستگی، سبک حل تعارض، تعارض زناشویی
  • محسن شکوهی یکتا *، سعید اکبری زردخانه، مریم محمودی صفحات 23-40
    رانندگان پرخاشگر یکی از نگرانی های سلامت عمومی و اجتماعی هستند و توجه رسانه ای و عمومی قابل ملاحظه ای به آنها شده است. رفتار پرخاشگرانه در جاده طبق گزارشات رو به افزایش است. در کشورهای مختلف توجه ویژه ای به خشونت جاده ای می شود و برنامه های متعددی برای آموزش کنترل و مدیریت خشم به رانندگان طراحی و اجرا می گردد. به هرحال، در ایران به این مهم توجه نشده است. در این مطالعه، اثربخشی بسته آموزشی مهارت های روانی اجتماعی مورد بررسی قرار گرفته است. این تحقیق از نوع شبه آزمایشی با طرح پیش آزمون- پس آزمون تک گروهی است. آموزش در یک گروه از رانندگان (176 نفری) به مدت 9 جلسه 80 دقیقه ای اجرا شد. ابزار پژوهش، دو ابزار سیاهه بیان خشم حالت-صفت و پرسشنامه پرخاشگری پری و باس بودند. هر چند، نتایج حاکی از اثربخشی بسته آموزشی بر کاهش پرخاشگری رانندگان بود، اما مداخله حاضر تاثیر معناداری را بر کاهش خشم در شرکت کنندگان نشان نداده است. در پایان، نتیجه گیری و بحث و هم چنین محدودیت ها و پیشنهادهایی برای پژوهش های آتی ارایه شده است.
    کلیدواژگان: رانندگی پرخاشگرانه، خشونت جاده ای، مدیریت خشم، پرخاشگری
  • فرهاد خرمایی *، مریم قره چاهی، فرزانه یزدانی، سروش زارع صفحات 41-58
    هدف این پژوهش ساخت و بررسی ویژگی های روانسنجی مقیاس غفلت بر مبنای آیات قرآن کریم بود. بدین منظور بر اساس مفاهیم ظاهری آیات قرآن کریم در مورد غفلت عباراتی تدوین و در قالب مقیاس غفلت آورده شد. برای بررسی ویژگی های روانسنجی این مقیاس از بین دانشجویان دانشگاه شیراز تعداد 518 دانشجوی کارشناسی به روش نمونه گیری خوشه ایتصادفی انتخاب شدند. برای سنجش روایی سازه این مقیاس از تحلیل عاملی اکتشافی و روایی ملاکی استفاده شد. هم چنین برای تعیین پایایی مقیاس از ضریب آلفای کرونباخ استفاده گردید. نتایج وجود چهار عامل را در مقیاس غفلت مورد تایید قرار داد. با توجه به مفهوم گویه های بارگذاری شده بر هر عامل، این مولفه ها با عناوین غفلت از خداوند و آخرت، غفلت از دیگران، بی توجهی و روزمرگی و غفلت از خطرات نامگذاری شدند. همبستگی این مولفه ها با پرسشنامه هشیاری فرایبورگ نشان داد که هر چهار مولفه با نمره کل پرسشنامه هشیاری همبستگی منفی معنادار دارد. ضرایب آلفای کرونباخ نیز نشان داد که این مولفه ها از پایایی مطلوبی برخوردارند. بنابراین مقیاس غفلت پایایی و روایی مناسبی برای استفاده در فعالیت های پژوهشی دارد.
    کلیدواژگان: مقیاس غفلت، غفلت از خداوند و آخرت، غفلت از دیگران، غفلت از خطرات
  • مختار ذاکری *، بابک شمشیری، فرهاد خرمایی صفحات 59-72
    مفهوم هویت با پرسش «من چه کسی هستم» از نخستین دوره های حیات انسانی همواره مطرح بوده است. هویت در هر دوره ای متاثر از شرایط و ویژگی های بافتی جوامع و اعصار، مفهوم ویژه ای به خود گرفته است. تلاش نگارندگان بر این است که در نگاه اول مفهوم هویت را در یک فضای پدیدارشناسانه مورد تامل قرار داده و عمده ترین فرایند های هویتی را استخراج نمایند. سوال اصلی پژوهش عبارت است از اینکه فرایندهای بنیادی مفهوم هویت که وضعیت های هویتی در آن معنا می یابد، شامل چه عناصری می شوند؟ این پژوهش از اشکال پژوهش های فلسفی و با روش پدیدارشناسی انجام شده است. نتایج نشان می دهد که ماهیت کلی مفهوم هویت شامل سه فرایند بنیادین خروج از بی نامی یا بی تعینی، اعلام حضور و استقرار هویتی یا تعین یابی شامل مفهوم ابتلا، استغراق و معرفت، است. پروسه ی هویت یابی با خروج از بی تعینی و وارد شدن در عرصه ی حضور به واسطه ی یک تقابل و درگیری با زمینه ی مبنایی هویتی آغاز می شود. این مواجه، تصویری اولیه از خود را به صورت کلی برای فرد ایجاد می کند. در فرایند دوم، فرد علائمی از موقعیت هایی که درگیر آن است، به نمایش می گذارد. فرایند پایانی هویت یابی، فرایندی اساسی است. در این مرحله است که جریان هویتی در فرد استقرار پیدا می کند، فرد خود را غرق در آن زمینه یافته و نسبت به آن معرفت می یابد.
    کلیدواژگان: هویت، پدیدارشناسی تاریخی، وضعیت های هویتی، فرایندهای هویت
  • اعظم حیدری، مریم کوروش نیا*، سیده مریم حسینی صفحات 73-86
    هدف از انجام این مطالعه تبیین نقش واسطه گری بهزیستی روان شناختی در رابطه ی بین هوش معنوی و شادکامی بود. در این مطالعه 258 (170 دانشجوی مذکر و 88 دانشجوی مونث) دانشجوی کارشناسی با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ایتصادفی چندمرحله ای از بین دانشجویان دانشگاه آزاد واحد مرودشت در سال 93-92 انتخاب شدند. شرکت کنندگان پرسشنامه هوش معنوی، مقیاس شادکامی آکسفورد و سیاهه بهزیستی روانشناختی را تکمیل کردند. نتایج تحلیل مسیر از اثر واسطه ای کامل بهزیستی روان شناختی در رابطه ی بین هوش معنوی و شادکامی حمایت کرد. در این مقاله، دلالت های این یافته مورد بحث قرار گرفته است
    کلیدواژگان: هوش معنوی، بهزیستی روانشناختی، شادکامی
  • عباسعلی اللهیاری، سعید حیدری*، فرشاد ژیان صفحات 87-104
    سبک های دلبستگی از تاثیرگذارترین عوامل بروز رفتار در انسان ها هستند و می توانند در بروز رفتارهای مختلف از جمله چگونگی استفاده از تلفن همراه و در مقیاس پیشرفته تر اعتیاد به تلفن همراه نقش داشته باشند. بنابراین هدف این تحقیق بررسی ارتباط بین سبک های دلبستگی با اعتیاد به تلفن همراه و نحوه استفاده از تلفن همراه بود. جامعه پژوهش تمامی دانشجویان دانشگاه علامه طباطبایی تهران بود که در سال 93-92 مشغول به تحصیل بودند. نمونه پژوهش شامل 330 دانشجو (166مرد و 164 زن) بود که به شیوه در دسترس و اتفاقی از این جامعه انتخاب شدند و پرسشنامه های سبک های دلبستگی کولینز و رید، اعتیاد به تلفن همراه و خود گزارشی نحوه استفاده از تلفن همراه را تکمیل کردند. برای تجزیه و تحلیل دادها از روش های آمار توصیفی و روش های آمار استنباطی از قبیل؛ میانگین، کمترین و بیش ترین نمره، همبستگی پیرسون و رگرسیون چند متغیره استفاده گردید. یافته های پژوهش نشان دادکه کاربران برای برقراری ارتباط بیش تر از پیام کوتاه استفاده می کنند. بیش تر کاربران بیش تر از یک سیم کارت دارند. بیقراری و سردرگمی بیش ترین احساسی است که بعد از قطع ناگهانی تلفن همراه به فرد دست می دهد. هم چنین مشاهده گردید بین سبک دلبستگی ناایمن و اعتیاد به تلفن همراه ارتباط وجود دارد و اعتیاد به موبایل از طریق سبک دلبستگی قابل پیش بینی است.
    کلیدواژگان: دلبستگی، اعتیاد به تلفن همراه، نحوه استفاده از تلفن همراه، دانشجویان
  • غلام رضا رجبی *، زهرا نادری نوبندگانی، عباس امان الهی، منیجه شهنی ییلاق صفحات 105-128
    هدف این تحقیق تعیین اثربخشی زوج درمانی سیستمی- سازه گرا بر پردازش بین فردی و نزدیکی رابطه در زوج های آشفته بود. روش نمونه گیری هدفمند- داوطلب بود و از میان زوج های آشفته مراجعه کننده به مراکز مشاوره خصوصی (روان آسا، رایان، پیشگام، نیسی و جوادالائمه) و دولتی (نیروی انتظامی) شهر اهواز با استفاده از ملاک های ورود و خروج و نقطه برش 101 در پرسشنامه سازگاری زوجی اسپانیر، چهار زوج انتخاب شدند. روش این تحقیق طرح خط پایه چندگانه ناهمزمان بود و زوج ها طی مراحل خط پایه، درمان و پی گیری پرسشنامه های پردازش بین فردی و نزدیکی رابطه را تکمیل کردند. داده ها با استفاده از روش های تحلیل دیداری (رسم نمودار)، شاخص تغییر پایا، فرمول درصد بهبودی (درصد افزایش) و مقایسه هنجاری تحلیل شدند. نتایج نشان داد که این درمان باعث افزایش پردازش بین فردی (86/35%) و نزدیکی رابطه (85/34%) در مراحل درمان و پیگیری ها شده است. در نتیجه درمان سیستمی- سازه گرا می تواند موجب افزایش پردازش بین فردی و نزدیکی رابطه در زوج ها شود.
    کلیدواژگان: پردازش بین فردی، نزدیکی رابطه، زوج درمانی سیستمی، سازه گرا
|
  • M. Purbagheri*, O. Etemadi, M. Akbarzade, R. Jzayeri Pages 1-22
    This study was conducted to propose an explanation model for daughter conflict with mother based on mothers conflict resolution styles, mother’smarital conflict and attachment styledaughter.This study was a type of correlation studies relying on multi variable regression statistical sample and structural equation model. The sample was 160 pairs of adolescent girls and their mothers. They were randomly selected among middle schools students in Naeen.Tools of this research consists scale of Child's attitude toward mother,Organizational Conflict Inventory, Marital Conflict and Attachment StyleDaughter. Structural equation modeling results indicated that the insecure attachment daughter have had direct and effective role in explanation of girl conflict with mother, mother’smarital conflict with mediated of insecure attachmentdaughter have hadeffective role in explanation of girl conflict with mother and also mother’s conflict resolutionstyle with mediated of mother,s marital conflict and insecure attachmentdaughter have hadeffective role in explanation of girl conflict with mother. The proposed model totally explained 52% of changes of adolescent girls’ conflicts with their mothers.
    Keywords: adolescent daughtersconflicts with mothers, attachment style, Conflict Resolution Style, marital conflict
  • M. Shokohi*, S. Akbari, M. Mahmudi Pages 23-40
    Aggressive drivers are one of the social and public health concerns, and media and public attention towards them have been very high. Aggressive behavior on the roads is reported to be on the increase. Many countries pay particular attention to road rage and a variety of programs have been designed to train drivers in the area of anger management. While in Iran, this important matter has not been addressed in the studies. In this research the effectiveness of a psychosocial skills training package was examined. The current study was pseudo- experimental design with pretest-posttest single group. The training was implemented for one group of drivers (N=176), for a period of 9 sessions of 80 minutes. Pre and posttest measures were obtained by State-Trait Anger Expression Inventory (STAXI) and Buss & Perry Aggression Questionnaire (AQ). While results demonstrated the effectiveness of the training package in reducing aggression among drivers, no significant impact was reported on the reduction of anger for them. Finally, discussion as well as limitations and implications for future research are also presented.
    Keywords: aggressive driving, road rage, anger management, aggression
  • F. Khormaei*, M. Gharechahi, F. Yazdani, S. Zare Pages 41-58
    The aim of the present study was to construct and evaluate the psychometric properties of ghaflat scale based on the holy Quran verses. Based on the apparent concepts of Quran verses about ghaflat, phrases were developed and used as a scale. To evaluate the psychometric properties of this scale, 518 undergraduate students studying at Shiraz University were recruited via random cluster sampling method. Exploratory factor analysis and criterion validity was used to assess the construct validity of this scale. Cronbach's alpha coefficient was used to determine the reliability of the scale. Results confirmed the presence of four components in ghaflat scale: 1- ghaflat of the others, 2- ghaflat of god, 3- ghaflat of threads and dangers, 4- inattention and dailiness. All these components were significantly negatively correlated with the total score of consciousness questionnaire. Cronbach's alpha coefficient confirmed acceptable reliability of these components. Therefore, this scale can be considered as a reliable and valid scale and can be used in research.
    Keywords: ghaflatscale, ghaflat of god, ghaflat of the others, ghaflat of threads, dangers
  • M. Zakeri*, B. Shamshiri, F. Khormaei Pages 59-72
    The concept of identity with the question " Who am I " of The first stages of human life been.The identity of each period have been affected by the terms and textural characteristics of societies and eras. Particularly attention was paid to the concept of self in most of the time. The authors attempt to investigate the concept of identity in a phenomenological space and extract major processes of the identitythen delivermodel of the Processes of identity formation. In this study was used a qualitative research and with the phenomenological method was Performed. The results showed that the general nature of identity consist of three fundamental processes:Exit from anonymous showing the presence and the establishment identity. The process of identification starts with exit from anonymous. In the second process Person exhibits the signs of situations in which he is involved. In the final phase would establish the identity of the person.
    Keywords: identity, historical phenomenology, identity status, identity major processes
  • A. Heydari, M. Korushniya*, S.M. Hoseini Pages 73-86
    The purpose of this study was to investigate the mediating role of psychological well-being in the relationship between Spiritual intelligence and happiness. In this study 258 (177 males and 80 females) undergraduate students were selected through multistage random cluster sampling method from Marvdasht Azad University in 92-93. They completed the Abdollahzadeh Spiritual Intelligence Questionnaire, the Oxford Happiness Scale and the Well-being Inventory. The results of the path analysis supported the complete mediational effect of psychological well-being in the relationship between Spiritual intelligence and happiness. In this article, implications of this result have been discussed.
    Keywords: Spiritual intelligence, happiness, Psychological Well, Being
  • Gh. Rajabi*, Z. Naderi, A. Amani, M. Shahni Pages 105-128
    The aim of this research was to determined effectiveness of systemic-constructivist couple therapy on interpersonal processing and relationship closeness in distressed couples. The method of sampling was purposive-volunteer and among couples who referring to private (Ravan Asa, Rayan, Pishgam, Neysi and Javadolaeme) and governmental (the police force consultation center) clinics in Ahwaz, 4 couples were selected according to include and exclude criteria, and cut of point in the Spanier dyadic adjustment questionnaire. The method of research was non concurrent multiple baseline design and couples complicatedInterpersonal Processing Scale and Relationship Closeness Questionnaire in baseline, treatment and follow-up stages. The data analyzed with visual analysis, reliable change index, percent improvement formula, and normative comparison. The result showed that this type of couple therapy can increase interpersonal processing (35.86%) and relationship closeness (34.85%) in the treatment, and also following stages. Then the systemic-constructivist couple therapy can affect the interpersonal processing and relationship closeness in distressed couples.
    Keywords: Interpersonal processing, relationship closeness, systemic, constructivist couple therapy