فهرست مطالب

نشریه مدیریت سلامت
پیاپی 92 (تابستان 1402)

  • تاریخ انتشار: 1402/11/29
  • تعداد عناوین: 9
|
  • محمدامین شبانی، سید حسن عادلی* صفحات 9-10

    خطاهای دارویی، به عنوان یکی از شایع ترین انواع خطاهای پزشکی، موجب ایجاد  نگرانی در سراسر جهان شده اند. خطاهای دارویی ممکن است موجب عوارضی جدی، از جمله مرگ، ناتوانی، بستری طولانی مدت در بیمارستان و همچنین آسیب های جسمی و روانی شوند. بنابراین، این خطاها هزینه های زیادی را بر کل جامعه و اقتصاد سلامت تحمیل می کنند. این درحالی است که قابل پیشگیری ترین علت منفرد عوارض جانبی دارویی، خطاهای دارویی هستند. تخمین زده شده است که بین 10 تا 18 درصد از تمام آسیب های بیمارستانی گزارش شده را می توان به خطاهای دارویی نسبت داد.]1،2[خطای دارویی به هر رویداد قابل پیشگیری اطلاق می شود که ممکن است موجب  استفاده نامناسب از دارو یا آسیب به بیمار شود به طوری که دارو در کنترل متخصص مراقبت های بهداشتی، بیمار یا مصرف کننده است.]3[خطای دارویی ممکن است در هر مرحله از فرآیند درمان رخ دهد. در یک مطالعه، در ایران، شیوع خطاهای دارویی در هر یک از مراحل تجویز، نسخه برداری، توزیع و دادن دارو به ترتیب 7/48-8/29، 8/51-0/10، 6/33-3/11 و 0/70-3/14 درصد بوده است.]1[داروسازان بالینی، متخصصان دارای مجوز و با تحصیلات و آموزش پیشرفته هستند که در انواع فعالیت های مراقبت از بیمار، با تمرکز بر مدیریت جامع دارو، فعالیت می کنند و  هدف آن ها کاهش خطاهای دارویی، عوارض جانبی، تداخلات دارویی و هزینه های مراقبت های بهداشتی است.]4 [نشان داده شده است که مشارکت داروسازان بالینی از 58 درصد خطاهای دارویی و 72 درصد از خطاهای بالقوه پرخطر جلوگیری می کند. حضور داروسازان بالینی به پرستاران کمک می کند تا در هر مرحله از فرآیند تجویز دارو، تصمیمات بالینی آگاهانه بگیرند.]5[علیرغم همکاری بین داروسازان بالینی و پزشکان در بسیاری از کشورها، در برخی کشورهای دیگر، رشته داروسازی بالینی هنوز توسعه نیافته است و با چالش های قابل توجهی مواجه است. برخی پزشکان، نقش حایز اهمیتی برای داروسازان بالینی، جهت تجویز و طراحی برنامه های درمانی، قایل نیستند که می تواند ناشی از بی اعتمادی آن ها به داروسازان بالینی باشد.]6[مدیریت دارودرمانی یا مراقبت دارویی جزء پویای سیستم مراقبت های بهداشتی است. نقش آن اطمینان از استفاده مناسب از داروها است تا وضعیت سلامتی بیمار را بهبود بخشد. اگرچه زمان زیادی از فعالیت متخصصان داروسازی بالینی در ایران می گذرد و مطالعات متعددی اهمیت نقش آن ها را نشان می دهند، اما هنوز اهمیت نقش و خدمات آن ها در تیم های مدیریت مراقبت از بیمار، در بیمارستان های ایران به طورکامل مشخص نشده است. تداخل حوزه وظایف و اختیارات داروسازان بالینی، برحسب وظایف ابلاغی یا نقش های بالینی پیش بینی شده آن ها در تیم درمان، علیرغم چندین سال فعالیت حرفه ای داروسازان بالینی در برخی مراکز درمانی کشور، بسیار مشهود است؛ بطوریکه در مواردی با ابهامات جدی در انطباق وظایف صنفی، به علت همپوشانی اجرایی و اختیارات بالینی دیگر اعضای تیم درمان، به عنوان ذینفعان بروز خطای دارویی، در مقام ارایه کنندگان خدمات بستری، سرپایی و مراقبت درمنزل مواجه هستند. بنابراین تفکیک و شرح  نقش داروسازان بالینی، جهت همکاری با سایر متخصصان مراقبت های بهداشتی برای ارایه مراقبت های با کیفیت بالاتر، بهبود نتایج، به حداکثررساندن ایمنی و کنترل هزینه های مراقبت های بهداشتی در فرایند دارویی، ضروری به نظر می رسد و به مدیران و سیاست گذاران پیشنهاد می گردد اقدامات لازم در این زمینه درنظر گرفته شود.

    کلیدواژگان: داروساز بالینی، خطاهای دارویی، فرآیند دارویی، ایران
  • علی محمد مصدق راد، مهدی عباسی، امیر رضایی ادریانی، محمدرضا میرزایی گودرزی، علیرضا جعفری آزاد* صفحات 11-32
    مقدمه

    نظام مراقبت بیماری های واگیر شامل جمع آوری، تحلیل و تفسیر داده های مرتبط با بیماری های واگیر، به منظور برنامه ریزی، اجرا و ارزشیابی سیاست ها و مداخلات بهداشت عمومی است. این نظام در ایران با نقاط ضعف و چالش هایی مواجه است. پژوهش حاضر با هدف تحلیل استراتژیک و شناسایی نقاط قوت و ضعف و فرصت ها و تهدیدهای مرتبط با نظام مراقبت بیماری های واگیر ایران در زمان بحران ها و ارایه راهکارهایی برای تقویت آن انجام شده است.

    روش ها

    این پژوهش با روش مرور حیطه ای انجام شد. مطالعات فارسی و انگلیسی مرتبط با نظام مراقبت بیماری های واگیر ایران در بازه زمانی سال 1380 تا 1401 خورشیدی و 2000 تا 2022 میلادی با کلیدواژه های مناسب جست وجو شد. در نهایت، تعداد 41 مطالعه انتخاب و با کمک نرم افزار MAXQDA و روش تحلیل چارچوبی تحلیل شدند.

    یافته ها

    نقاط قوت و ضعف، فرصت ها، تهدیدها و راهکارهای تقویت نظام مراقبت بیماری های واگیر ایران شناسایی شده و در پنج گروه بیماری های اولویت دار برای مراقبت، ساختار نظام مراقبت، وظایف اصلی نظام مراقبت، وظایف پشتیبان نظام مراقبت و کیفیت نظام مراقبت قرار گرفتند. مهم ترین نقاط قوت نظام مراقبت کشور، بازبینی دوره ای فهرست بیماری های مشمول گزارش فوری، حذف و ریشه کنی بسیاری از بیماری های واگیر، استقرار سریع در شرایط بحرانی و کارایی بسیار بود. انگیزه کم کارکنان، ناکارآمدی نظام گزارش دهی در بیمارستان ها، و همکاری نامطلوب بین بخشی در اولویت بندی بیماری ها از مهم ترین نقاط ضعف بودند. راه اندازی سامانه های ثبت اطلاعات بهداشتی، وجود تجهیزات پیشرفته تشخیصی در کشور و افزایش آگاهی عمومی درخصوص بیماری های واگیر از مهم ترین فرصت ها؛ و گستردگی سرزمینی، پراکندگی جمعیت، بروز همه گیری های بیماری های واگیر در کشورهای همسایه، و حضور مهاجران در کشور از مهم ترین تهدیدها برای نظام مراقبت بیماری ها بودند. برای تقویت نظام مراقبت بیماری های واگیر راهکارهایی مانند تقویت نقش تولیتی مرکز مدیریت بیماری های واگیر، ادغام نظام مراقبت بیماری ها با برنامه پزشکی خانواده، یکپارچه سازی بخش های گوناگون نظام مراقبت، انتشار منظم نتایج و ایجاد سیستم بازخورد دوطرفه موثر معرفی شد.

    نتیجه گیری

    ساختارها، فرایندها و وظایف اصلی و پشتیبان نظام مراقبت بیماری های واگیر ایران باید به گونه ای تقویت شود که موجب بهبود کیفیت خدمات و پاسخگویی مناسب در زمان بحران ها شود. تحلیل وضعیت نظام مراقبت می تواند شواهد مناسبی در اختیار سیاستگذاران نظام سلامت به منظور اتخاذ مداخلات اصلاحی قرار دهد.

    کلیدواژگان: نظام مراقبت بیماری های واگیر، اپیدمی، بحران، تحلیل استراتژیک
  • علی طالبیان*، مریم اخوتی، هما ارشدی، رامین حیاتی، رضا تبریزی، زینب کریمی مقدم صفحات 33-50
    مقدمه

    تحلیل استنادی یکی از روش های ارزیابی تولیدات علمی است که از دیرباز مورد توجه بوده است. با توجه به محدودیت های تحلیل استنادی و گسترش رسانه های اجتماعی و اهمیت آنها در اشاعه یافته های پژوهشی، ضروری است به شاخص های جدید، که دگرسنجی نام دارند، در کنار شاخص های سنتی، برای ارزیابی پژوهش توجه شود؛ بنابراین هدف پژوهش حاضر بررسی وضعیت مقالات حوزه اعتیاد به مواد مخدر افیونی براساس شاخص های کتا بسنجی و دگرسنجی و همچنین تعیین رابطه عملکرد استنادی و دگرسنجی مقاله های این حوزه است.

    روش ها

    پژوهش حاضر، توصیفی-تحلیلی و از نوع کاربردی است که با استفاده از روش های کتاب سنجی و دگرسنجی انجام شده است. جامعه پژوهش شامل 16803 عنوان مقاله در حوزه اعتیاد به مواد مخدر افیونی، نمایه شده در پایگاه اسکوپوس از ابتدا تا انتهای سال 2022 است. برای گردآوری داده ها از پایگاه اسکوپوس و ابزار پلام ایکس، و برای تجزیه وتحلیل داده ها از نرم افزارهای اکسل و اس پی اس اس استفاده شده است.

    یافته ها

    از میان مقالات مطالعه حاضر، در مجموع 80/6 درصد مقالات استناد دریافت کرده اند و 95 درصد این تولیدات حداقل یک مرتبه در یکی از رسانه های اجتماعی مورد توجه قرار گرفته اند. نتایج پژوهش نشان داد به لحاظ آماری، رابطه معنادار و مثبتی میان شمار استنادها و تمام دگرسنجه های مقالات شامل استفاده، کسب، اشاره، رسانه های اجتماعی، و استناد وجود دارد.

    نتیجه گیری

    وجود همبستگی مثبت بین شاخص استنادی و دگرسنجی در مقالات حوزه اعتیاد به مواد مخدر افیونی، نشان دهنده تاثیر مثبت رسانه های اجتماعی بر میزان استناد به مقالات علمی است؛ بنابراین پژوهشگران حوزه اعتیاد به مواد مخدر افیونی نیز به منظور دریافت استناد می توانند از رسانه های اجتماعی بهره مند شوند و آثار خود را در رسانه های اجتماعی گوناگون به اشتراک بگذارند.

    کلیدواژگان: تحلیل استنادی، آلتمتریکس، کتاب سنجی، پلام ایکس، اعتیاد به مواد مخدر افیونی
  • علی فیضی، بهار حافظی*، سعید باقری فرادنبه، شهرام توفیقی صفحات 51-65
    مقدمه

    افزایش استفاده از خدمات بهداشت دهان و دندان و معاینات معمول آن می تواند به سلامت بهتر منجر شود و شاخص های عدالت در سلامت را ارتقا بخشد. هدف مطالعه حاضر تحلیل عوامل موثر بر بهره مندی از خدمات بهداشت دهان و دندان در خانوارهای شهرستان اهواز در سال 1401 می باشد.

    روش ها

    مطالعه حاضر به صورت توصیفی-تحلیلی از نوع مقطعی می باشد که در آن با روش نمونه گیری طبقه ای-خوشه ای تعداد 715 خانوارها که شامل2680 نفر از افراد ساکن در شهرستان اهواز می باشند، مورد مطالعه قرار گرفت. جمع آوری اطلاعات مورد نیاز از طریق پرسشنامه انجام شد و برای تحلیل داده ها و برآورد کشش عوامل اثرگذار از مدل لاجستیک و نرم افزار Stata  بهره گیری شد.

    یافته ها

    بر اساس نتایج این مطالعه میزان بهره مندی 80/55 درصد می باشد و نسبت شانس بهره مندی از خدمات بهداشت دهان و دندان در خانم ها نسبت به آقایان کمتر می باشد. (P-value=00, Odd ratio=0/74)، افراد دارای تحصیلات دانشگاهی نسبت به سایر افراد شانس بیشتری برای دریافت خدمات دارند(Odd ratio=1/83, P-value=0/03)افراد دارای درآمد بدون کار(Odd ratio=0/79, P-value=0/59) نسبت به افراد بیکار شانس کمتری برای دریافت این خدمات دارند. افرادی که دارای بیمه های خصوصی هستند شانس بیشتری برای دریافت این خدمات دارند(Odd ratio=5/84, P-value=0/00) همچنین داشتن تمرینات ورزشی کمتر از 3 بار در طول هفته نیز شانس دریافت این خدمات را نسبت به افرادی که هیچ گونه تمرین ورزشی ندارند، افزایش می دهد(Odd ratio=1/25, P-value=0/02).

    نتیجه گیری

    بر اساس نتایج این مطالعه می توان گفت وضعیت اشتغال و درآمد خانوار، افزایش پوشش بیمه ای، افزایش سطح تحصیلات و داشتن سبک زندگی سالم از جمله داشتن تمرینات ورزشی، شانس بهره مندی از این خدمات را افزایش می دهد.

    کلیدواژگان: بهره مندی، بهداشت، دهان و دندان، اهواز
  • چاندرا اوبول ردی، راجش کامات، جوسیل جوستنا جوزف نازارت، وانی لاکشمی، ریتو اس، ساگاریکا کامات، سانجی کینی بی* صفحات 66-83
    مقدمه

    در چارچوب اهداف توسعه پایدار ((Sustainable Development Goals (SDGs) ،مفهوم کیفیت مورد توجه روزافزون قرار گرفته است. هدف این مطالعه تحلیل شاخص های کیفیت در مجموعه اتاق های عمل ((Operation Theatre (OT) و بخش مراقبت های ویژه ((Intensive Care Unit (ICU)  در یک بیمارستان تخصصی در شهر چنای در جنوب هند بود.

    روش ها

    داده ها به صورت گذشته نگر از ژانویه 2018 تا دسامبر 2019 در یک بیمارستان تخصصی ، شهر چنای هند جمع آوری شد. با توجه به محدودیت های موجود در حوزه مورد مطالعه، برای جمع آوری داده ها از روش سرشماری استفاده شد. در مجموع هشت شاخص کیفیت برای اتاق های عمل و نه شاخص کیفیت برای بخش مراقبت های ویژه تحلیل شد. در دوره دو ساله، حداکثر مقدار پیش فرض (یا انحراف معیار تعیین شده توسط بیمارستان) با استفاده از آزمون رتبه علامت دار  ویلکاکسون محاسبه و تحلیل شد.

    یافته ها

    از بین پارامترهای مرتبط با اتاق های عمل، درصد تغییر زمان جراحی ها و درصد بازگشت برنامه ریزی نشده به اتاق های عمل بیشترین مقدار انحراف معیار را داشتند. از بین پارامترهای مرتبط با بخش مراقبت های ویژه، میزان بازگشت مجدد به بخش مراقبت های ویژه در طی 48 ساعت و میزان لوله گذاری مجدد تراشه بیشترین انحراف معیار داشتند. آزمون رتبه علامت دار  ویلکاکسون این واقعیت را تایید کرد که میانگین مقادیر انحراف پارامترهای فوق از نظر آماری معنی دار نیست.

    نتیجه گیری

    اگرچه آزمون ویلکاکسون یک طرفه این واقعیت را تایید کرد که انحراف پارامترهای فوق از نظر آماری معنی دار نبوده اند، اما می توان گفت نداشتن آگاهی کارکنان از سیاست ها و رویه ها، عدم آموزش مستمر کارکنان از نظر کیفیت، نبود ارتباطات واضح و کمبود کارکنان چند دلیلی است که نشان می دهد شاخص های خاص تحلیل شده در این مطالعه بالاتر از معیار تعیین شده توسط بیمارستان است. بنابراین پرداختن به این مسایل بسیار مهم است، زیرا کیفیت در صنعت مراقبت های بهداشتی از  اهمیت زیادی برخوردار است.

    کلیدواژگان: بخش مراقبت های ویژه، اتاق های عمل، شاخص های کیفیت، بیمارستان تخصصی
  • مهدی رضایی، محمد عفت پناه، مریم غمخوار، علیرضا نمازی شبستری، لیلا غمخوار* صفحات 84-97
    مقدمه

    پرداخت به روش گلوبال یکی از روش های پرداخت به بیمارستان ها است. در برخی از اعمال جراحی گلوبال، هزینه صورت حساب کمتر و در برخی دیگر بیشتر از تعرفه مصوب گلوبال است؛ این مسیله زیان مالی برای سازمان های بیمه گر و بیمارستان ها به همراه دارد. هدف از انجام این پژوهش، بررسی هزینه صورت حساب پرونده های گلوبال زایمان است.

    روش ها

    این مطالعه توصیفی-تحلیلی در سال 1400 انجام شده است. در این پژوهش، هزینه صورت حساب کلیه پرونده های زایمان (طبیعی و سزارین) بیمه سلامت در سه بیمارستان تخصصی زایمان استان تهران (الف، ب و ج) با تعرفه گلوبال مصوب مقایسه شده است. داده های مورد نیاز از داشبوردهای سازمان بیمه سلامت استخراج و در نرم افزار اکسل جمع آوری شده اند. تحلیل داده ها با نرم افزار  SPSSنسخه 20 انجام گرفته است.

    یافته ها

    در این مطالعه، 3742 پرونده زایمان بررسی شده اند که 35 درصد آن ها زایمان طبیعی و 65 درصد سزارین بوده اند. نتایج نشان داد که هم در زایمان طبیعی و هم در سزارین، هزینه صورت حساب در بیمارستان الف بالاتر از تعرفه مصوب است؛ در حالی که در دو بیمارستان دیگر کمتر از تعرفه مصوب بود. همچنین، تعداد روزهای بستری واقعی سزارین در هر سه بیمارستان کمتر از تعرفه مصوب بود.

    نتیجه گیری

    محاسبه هزینه صورت حساب پرونده های زایمان به روش گلوبال برای بیمارستان الف فاقد توجیه اقتصادی است؛ لذا بهتر است این بیمارستان تمرکز بیشتری بر مدیریت هزینه های خود داشته باشد. علاوه بر این، تعرفه مصوب تخت-روز گلوبال در زایمان طبیعی و سزارین بیش از تعداد روزهای بستری واقعی بیماران بود؛ بنابراین این موضوع نیازمند بازنگری شورای عالی بیمه است.

    کلیدواژگان: : گلوبال، زایمان طبیعی، سزارین، تعرفه، شواریعالی بیمه
  • محمود عیسوی، سالار قربانی، احمد مویدفرد*، وحید علیپور، صبا اسدی صفحات 98-117
    مقدمه

    سالمندی، پدیده ای کمابیش جدید، چند بعدی و اجتناب ناپذیر برای جوامع انسانی در حال و آینده است و کشور ایران نیز از این قاعده مستثنا نیست. در این مطالعه، رابطه مخارج نظام سلامت ایران و نرخ سالمندی را بررسی و میزان این دو متغیر را تا سال 1405 پیش بینی شده است.

    روش ها

    این مطالعه کاربردی بوده و از روش اسنادکاوی برای جمع آوری داده ها و روش کمی برای تحلیل داده ها استفاده کرده است. برای برآورد مدل و رابطه میان نرخ سالمندی و مخارج نظام سلامت از روش خودرگرسیون با وقفه های توزیعی، و برای پیش بینی از روش ARIMA استفاده شد. داده های استفاده شده برای برآورد مدل از سال 1375 تا سال 1400 بوده و پیش بینی متغیرهای نرخ سالمندی و مخارج نظام سلامت از سال 1401 تا سال 1405 صورت گرفته است. نرم افزار به کارگرفته شده در این مطالعه EViewsنسخه 10 بود. داده های این مقاله از مرکز آمار ایران و صندوق جمعیت سازمان ملل متحد استخراج شده اند.

    یافته ها

    بر اساس قیمت های ثابت سال 1390، به ازای هر درصد افزایش در نرخ سالمندی، مخارج نظام سلامت به میزان 710 میلیارد تومان افزایش خواهد داشت. با توجه به پیش بینی های صورت گرفته، نرخ سالمندی تا سال 1405 به میزان 1/06 درصد رشد خواهد داشت و افزایش مخارج ناشی از سالمندی حدود 753 میلیارد تومان براساس قیمت های ثابت سال 1390 خواهد بود. به ازای هر سالمند، یک میلیون و 414 هزار تومان براساس قیمت های ثابت سال 1390 به مخارج نظام سلامت افزوده خواهد شد.

    نتیجه گیری

    نتایج حاصل از افزایش مخارج نظام سلامت ناشی از سالمندی، یک نتیجه قابل پیش بینی بود. ضرایب به دست آمده با فرض ثبات سایر شرایط بود و تغییرات فناوری، سبک زندگی و تغییر شرایط کلی اجتماعی و اقتصادی می تواند تغییرات زیادی در این اعداد ایجاد کند. به نظر می رسد موثرترین راهکار برای کاهش اثرات سالمندی، ایجاد اشتغال با سطوح درآمدی مناسب است تا بتوان با افزایش نسبت جوانی جمعیت و تامین صندوق های بازنشستگی، نسبت وابستگی در کشور را نیز کاهش داد.

    کلیدواژگان: سالمندی، مخارج سلامت، ایران، بخش سلامت
  • ریحانه سادات باقری، محمدرضا هاشمیان، مرتضی امرایی، فیروزه زارع فراشبندی* صفحات 118-145
    مقدمه

    اطلاعات سلامت از طریق منابع متفاوتی مانند اینترنت، رسانه های چاپی و الکترونیکی در دسترس قرار می گیرند و به شکل های متنوعی از جمله کتاب، مقاله و اینفوگرافی ارایه می شوند. اینفوگرافی ها، به عنوان ابزاری آموزشی، نقش مهمی در مدیریت و درمان بیماری ها و ارتقای سطح بهداشت عمومی ایفا می کنند. بنابراین، توجه به معیارها و الزامات کلیدی در طراحی و فرآیند تدوین اینفوگرافی ها حیاتی است تا اطلاعات دقیق، صحیح و با کیفیت به مخاطبان ارایه شود.

    روش ها

    پژوهش حاضر، مروری حیطه ای با هدف شناسایی معیارهای محتوایی و ظاهری در طراحی اینفوگرافی های سلامتی و همچنین تعیین الزامات مربوط به فرآیند تدوین آن ها انجام گرفته است. برای این منظور، پایگاه های داده LISTA، ProQuest، Web of Science، PubMed، Embase و Scopus برای یافتن منابع مرتبط جستجو شد. در پی جستجوی اولیه، مقالات بر اساس معیارهای ورود و خروج دقیق ارزیابی و غربال شدند و در نهایت، 52 مقاله برای مطالعه انتخاب شدند.

    یافته ها

    معیارهای محتوایی در طراحی اینفوگرافی های سلامت شامل ویژگی هایی مانند متن، زبان نوشتاری، عنوان، تصاویر، مخاطب و شاخص های اعتباری هستند. همچنین، معیارهای ظاهری اینفوگرافی ها شامل زیبایی شناسی، استفاده از تصاویر، فونت، رنگ بندی و قالب بندی می باشند. فرآیند تدوین اینفوگرافی های سلامت به دو بخش تقسیم می شود: نیروی انسانی، که شامل تیم طراحی و تولید، تیم ارزیابی، و تیم انتشار و اشاعه است، و ملزومات طراحی، که دربردارنده اجزاء و عناصر، اصول طراحی، مراحل طراحی و ابزارهای مورد استفاده در طراحی می باشند.

    نتیجه گیری

    این تحقیق انتظار دارد که با شناسایی معیارها و الزامات طراحی و تدوین اینفوگرافی های سلامت، روشی کارآمد در اختیار طراحان و متخصصان سلامت قرار دهد تا بتوانند اینفوگرافی ها را به شیوه ای موثر طراحی، تولید و ارزیابی کنند. هدف از این کار، بهبود فرایند اطلاع رسانی در حوزه سلامت و دستیابی به نتایج مطلوب تر است.

    کلیدواژگان: اینفوگرافی، معیارهای ظاهری، معیارهای محتوایی، فرآیند طراحی، مصورسازی اطلاعات، سلامت
  • فرشید چهارتنگی، زهرا کریمیان* صفحات 146-171
    مقدمه

    چابکی سازمانی، توانایی سازمان در پاسخ سریع به شرایط نامطمین و غیرقابل پیش بینی محیط پیرامونی است. در دوران پاندمی کووید-19 دانشجویان، شیوه های متنوعی از خدمات آموزشی مجازی را تجربه کردند. پژوهش حاضر باهدف مقایسه چابکی آموزشی در دو شیوه حضوری و مجازی از دیدگاه دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی شیراز انجام شده است.

    روش ها

    روش پژوهش، توصیفی پیمایشی بر روی 372 دانشجوی دانشگاه علوم پزشکی شیراز در سال 1401 انجام شد که هم آموزش مجازی و هم حضوری را تجربه کرده بودند و به شیوه طبقه ای تصادفی از دانشکده های مختلف انتخاب شدند. ابزار پژوهش، پرسش نامه محقق ساخته در مقیاس لیکرت پنج گزینه ای بود که به شیوه الکترونیکی به ایمیل دانشجویان ارسال شد. در تحلیل داده ها از آزمون تی زوجی، تی گروه های مستقل، ANOVA و همبستگی پیرسون استفاده شد. داده ها با نرم افزار SPSS 24 تحلیل شد.

    یافته ها

    چابکی در مولفه های پاسخگویی (P<0/001)، یکپارچکی (P<0/001)، شایستگی (P<0/001)، در وضعیت حضوری به طور معناداری بیش از وضعیت مجازی گزارش شد، اما در مولفه انعطاف پذیری (P<0/001) و سرعت (P<0/001)، نمره محیط مجازی در حد معناداری بیش از حضوری بود. در مجموع میانگین کل چابکی آموزشی در دو محیط با هم تفاوت معناداری نداشت (P<0/225). همه مولفه های چابکی آموزشی با هم و با نمره کل همبستگی بالایی داشتند (P<0/001).

    نتیجه گیری

    به نظر می رسد هر یک از محیط های حضوری و مجازی بخشی از مولفه های چابکی آموزشی را تقویت می کنند. ازاین رو استفاده ترکیبی از هر دو شیوه حضوری و مجازی می تواند در ارتقای سطح چابکی سازمان بسیار موثرتر باشد. مدیریت و توسعه فناوری یکی از راهکارهای اصلی و الزامات اصلی در افزایش چابکی سازمان های آموزشی محسوب می شود.

    کلیدواژگان: چابکی آموزشی، دانشجو، آموزش مجازی، آموزش حضوری
|
  • Ali Mohammad Mosadeghrad, Mahdi Abbasi, Amir Rezaei Adriani, Mohammadreza Mirzaei Gudarzi, Alireza Jafari-Azad* Pages 11-32
    Introduction

    The communicable disease surveillance system includes the collection, analysis, and interpretation of data related to communicable diseases to be used in planning, implementing, and evaluating public health policies and practices. Iran's communicable disease surveillance system (ICDSS) is facing numerous challenges. This research aimed to identify the strengths, weaknesses, opportunities, and threats of ICDSS and provide solutions to strengthen it.

    Methods

    The research was conducted using a scoping review method. Articles and documents on ICDSS published between 2000 and 2022 were searched using appropriate keywords in the electronic databases of PubMed, Scopus, Web of Science, Magiran, SID, Google, and Google Scholar search engines. Finally, 41 studies were selected and analyzed using MAXQDA software and the framework analysis method.

    Results

    Strengths, weaknesses, opportunities, threats, and enhancement strategies to ICDSS were identified and grouped into five themes of the priority diseases targeted for surveillance, the structure of the surveillance system, core functions of the surveillance system, support functions of the surveillance system, and quality of the surveillance system. The most important strengths of ICDSS were the eradication of some infectious diseases, rapid implementation in critical situations, and high efficiency. The low motivation of employees, inefficiency of the reporting system in hospitals, and weak inter-departmental cooperation in prioritizing diseases were among the weaknesses. Using advanced diagnostic equipment and the increase of public awareness about infectious diseases are the main opportunities and population dispersion; the epidemy of infectious diseases in neighboring countries and the presence of immigrants in the country were the main threats to ICDSS. Solutions such as strengthening the infectious disease management center, integrating the CDSS into the family medicine program, integrating different parts of the surveillance system, regularly publishing the results, and creating an effective two-way feedback system were suggested for strengthening ICDSS.

    Conclusion

    Structures, processes, and core functions of ICDSS should be strengthened. Strategic analysis of ICDSS provides evidence to health policymakers to implement corrective interventions.

    Keywords: Communicable diseases surveillance system, Epidemic, Crisis, Strategic analysis
  • Ali Talebian*, Maryam Okhovati, Homa Arshadi, Ramin Hayati, Reza Tabrizi, Zeinab Karimimoghadam Pages 33-50
    Introduction

    One of the methods for evaluating scientific productions that has long received attention is citation analysis. Considering the limitations of citation analysis and the proliferation of social media and its importance in the dissemination of research results, there seems to be a need for new indicators, called altmetrics, in addition to the traditional indicators for research evaluation. Therefore, the aim of the current study is to investigate the status of articles in the field of opioid addiction using bibliometric  indicators and altmetrics, as well as to determine the relationship between the citation performance and the altmetrics performance of articles in this field.

    Methods

    This study is a descriptive-analytical study of an applied type, which was carried out using bibliometric and altmetrics methods. The research population includes 16,803 titles of articles in the field of opioid addiction indexed by the Scopus database from the beginning to 2022. The Scopus database and PlumX tool were used for data collection, and Excel and SPSS were used for data analysis.

    Results

    80.6% of the studied publications were cited. 95% of these publications were mentioned at least once in one of the social media. The results of the research show that statistically, there is a significant and positive relationship between the number of citations and all the altmetrics.

    Conclusion

    Considering the positive correlation between citation and altmetrics in this study, it can be said that social media can have a positive impact on the number of citation of scientific articles. Therefore, researchers in the field of opioid addiction can use social media and share their works in various social media to get citations for their scientific activities.

    Keywords: Citation analysis, Altmetrics, Bibliometrics, Plum X, Opioid-Related Disorders
  • Ali Feizi, Bahar Hafezi*, Saeed Bagheri Faradonbeh, Shahram Tofighi Pages 51-65
    Introduction

    An increase in the use of oral and dental health services and routine examinations can lead to better health and improve health equity indicators. This study aimed to analyze the factors affecting the utilization of oral and dental health services in the households of Ahvaz in 2022.

    Methods

    The present study is a cross-sectional descriptive-analytical study in which 715 households including 2680 people living in the city of Ahvaz were studied by using the stratified-cluster sampling method. The collection of the required data was performed through a questionnaire, and the logistic model and Stata software were used to analyze the data and estimate the elasticity of the influencing factors.

    Results

    According to the results of this study, the utilization rate of oral and dental health services is 80.55%, and the odd ratio of the utilization of these services is 0.26% less for women compared to men, which is a statistically significant result. People with tertiary education also have a 1.83 times higher chance compared to other people to receive the services, which is statistically significant. People with income but without work have a 0.29 lower chance of receiving these services compared with unemployed people, although this result is not significant. Furthermore, people who have private insurance have 5.84 times more chances to receive these services, and this result is completely significant. Also, the individuals who exercise less than 3 times a week have the chance of receiving these services by 1.25 times compared to people who do not exercise at all, which is a significant result.

    Conclusion

    Based on the results of this study, it can be mentioned that employment and household income status, increased insurance coverage, higher education level, and a healthy lifestyle, including engaging in physical exercise, increase the chance of benefiting from dental services.

    Keywords: Oral, dental health, utilization, Ahvaz
  • Chandra Obul Reddy, Rajesh Kamath, Jossil Jostna Joseph Nazareth, Vani Lakshmi, Rithu S, Sagarika Kamath, Sanjay Kini B* Pages 66-83
    Introduction

    In the context of the Sustainable Development Goals (SDGs), the emphasis on quality is increasing. This study aims to analyze quality indicators in the main Operation Theatre (OT) complex and the Intensive Care Unit (ICU) of a tertiary care hospital in Chennai, South India.

    Methods

    Data were retrospectively collected from January 2018 to December 2019 at a tertiary care hospital in Chennai, India. Given the limitations of the study area, a census methodology was used for data collection. A total of eight quality indicators for the Operation Theatre and nine for the Intensive Care Unit were analyzed. During the two-year period, the maximum number of defaults (departures from the benchmark set by the hospital) was calculated and analyzed using Wilcoxon’s signed rank test..

    Results

    Among the parameters associated with the OT, the percentages of rescheduling surgeries and unplanned returns to the OT had the highest number of departures from the benchmark. In the ICU, the rate of return within 48 hours and the re-intubation rate exhibited the highest departures from the benchmark. The subsequent one-sided Wilcoxon’s signed rank test confirmed that the average rate of departures for these parameters was not statistically significant.

    Conclusion

    Although the one-sided Wilcoxon W test confirmed that the departures of the aforementioned parameters were not statistically significant, factors such as lack of awareness among staff members about policies and procedures, insufficient continuous education in terms of quality, absence of clear communication, and staff shortage might be reasons why certain indicators analyzed in this study exceeded the benchmark set by the hospital. Addressing these issues is crucial, as quality is increasingly important in the healthcare industry.

    Keywords: Intensive Care Units, Operation Theatres, Quality Indicators, Tertiary Care Hospital
  • Mehdi Rezaee, Mohammad Effatpanah, Maryam Ghamkhar, Alireza Namazi Shabestari, Leila Ghamkhar* Pages 84-97
    Introduction

    Global reimbursement is a hospital payment method. In some global surgeries, the billing cost of treatment differs from the tariff set by the Supreme Council of Insurance, leading to financial losses for hospitals or insurance companies. This study compares the billing costs of childbirth services with the approved tariffs.

    Methods

    This descriptive-analytical study examined the billing costs of all childbirth cases (natural and cesarean section) covered by health insurance at three specialized maternity hospitals (A, B, C) in Tehran province in 1400. Data were sourced from health insurance company dashboards, compiled in Excel, and analyzed using SPSS software.

    Results

    The study evaluated 3,742 childbirth cases, with 35% being natural births and 65% cesarean sections. The comparison between billing costs and approved tariffs showed that Hospital A's costs for both natural and cesarean childbirths exceeded the set tariffs. However, the billing costs in the other two hospitals were below the approved tariffs. Additionally, the actual hospitalization days for cesarean sections were shorter than those covered by the tariff in all three hospitals.

    Conclusion

    This study highlights variations in childbirth billing costs compared to the approved global tariffs across different hospitals. These findings underline the necessity of cost control in hospitals and suggest a need to revise the approved tariffs to align with the actual hospitalization duration for patients.

    Keywords: Global, natural childbirth, cesarean section, tariff, Supreme Council of Insurance
  • Mahmoud Eisavi, Salar Ghorbani, Ahmad Moayedfard* Pages 98-117
    Introduction

    Aging is an emerging, multifaceted, and inevitable global phenomenon, and Iran is no exception. This study investigates the relationship between the Iranian health system's expenditure and the aging rate, and forecasts these variables up to 2026.

    Methods

    This applied study utilized document mining for data collection and quantitative methods for data analysis. The auto-regressive distributed lags (ARDL) model was employed to model health expenditure, while the an autoregressive integrated moving average (ARIMA) model was used for forecasting. The study spanned from 1996 to 2021, projecting aging rates and health system expenditure for 2022-2026. Estimations were conducted using EViews 10, with data sourced from the Iranian Statistics Center and the United Nations Population Fund.

    Results

    The study found that, based on 2011's constant prices, a one percent increase in the aging rate corresponds to a 710 billion tomans rise in health system expenditures. Projections suggest that by 2026, the aging rate will have increased by 1.06, resulting in a 753 billion tomans increase in real expenditures, again referenced to 2011's constant prices. The cost attributed to each elderly individual will amount to approximately 1,414 thousand tomans, based on 2011's fixed prices.

    Conclusion

    The findings indicate an expected rise in health system expenditures due to aging. The obtained coefficients are based on Ceteris Paribus; however, factors such as technological advancements, lifestyle shifts, and overall socio-economic changes could significantly alter these figures. The authors suggest that fostering high employment rates with adequate incomes could mitigate the impact of aging by lowering the dependency ratio, thereby enhancing the population's youth ratio and ensuring the solvency of pension funds.

    Keywords: Aging, Health Expenditure, Iran, Health Sector
  • Hashemian, Morteza Amraei, Firoozeh Zare-Farashbandi* Pages 118-145
    Introduction

    Health information is accessible from various sources, including the Internet, printed and electronic media, such as books, articles, and infographics. Infographics, as one of the educational resources, are effectively used in controlling and treating diseases and in enhancing public health awareness. To ensure that people access correct, accurate, and high-quality information, it is vital to consider fundamental criteria and requirements in the design and development of health infographics.

    Methods

    This study is a scoping review conducted to identify content and appearance criteria for designing and developing health infographics. Databases such as Proquest, LISTA, Web of Science, Scopus, Embase, and PubMed were searched for relevant sources. After an initial search, the retrieved studies were screened based on inclusion and exclusion criteria, resulting in 52 articles being included in this study.

    Results

    The content criteria for designing health infographics included aspects related to text, language, title, image, audience, and credibility indicators. Appearance criteria encompassed features related to visual aesthetics, imagery, font, color, and formatting. The development process of health infographics comprised two parts: human resources, including design and production teams, evaluation teams, and dissemination teams; and design requirements of health infographics, which encompass components & design principles, design steps, and design tools.

    Conclusion

    Understanding the criteria and requirements for designing and developing health infographics, as presented in this study, can offer guidance for infographic designers and health professionals. This understanding aids in creating and evaluating health infographics effectively and improves the process of health information circulation.

    Keywords: Infographics, Appearance Criteria, Content Criteria, Design Process, Information visualization, Health
  • Farshid Chahartangi, Zahra Karimian* Pages 146-171
    Introduction

    Organizational agility is the ability of an organization to respond quickly to uncertain and unpredictable environmental conditions. After the COVID-19 pandemic, students had diverse experiences of providing educational services virtually. The present study was conducted to compare the educational agility status in two modes of face-to-face and virtual from the perspective of Shiraz University of Medical Sciences students.

    Methods

    The research method was descriptive survey on 372 students of Shiraz University of Medical Sciences in 2022 who had experienced both virtual and face-to-face education and were randomly selected from various faculties. The researcher-made questionnaire was a 5-option Likert scale that was sent electronically to the students' emails. To analyze the data, paired t-test, independent t-test, ANOVA, and Pearson's correlation test were used. The data was analyzed using SPSS 24 software.

    Results

    Agility in the responsiveness (P<0.001), integrity (P<0.001), and adecuacy (P<0.001) components in the face-to-face mode was significantly higher than the virtual mode, but in the flexibility (P<0.001) and speed (P<0.001) components, the virtual environment score was significantly higher than the face-to-face mode. In general, the mean total educational agility in both environments did not have a significant difference (P=0.225). All components of educational agility had a high correlation with each other and with the total score(P<0.001).

    Conclusion

    It seems that face-to-face and virtual environments enhance some of the capabilities of educational agility. It is obvious that a combined use of both face-to-face and virtual modes can be much more effective in promoting organizational agility. Development of technology is one of the main solutions and requirements in increasing the agility of educational organizations.

    Keywords: Educational agility, student, virtual education, face-to-face education