فهرست مطالب
نشریه پژوهش های ادبیات تطبیقی
سال یازدهم شماره 3 (پیاپی 37، پاییز 1402)
- تاریخ انتشار: 1402/12/11
- تعداد عناوین: 6
-
-
صفحات 1-29
فاعلیت ادبیات در جامعه یکی از کلیدواژه های تاریخ گرایی نوین است. نوتاریخ گرایان بر این باورند که ادبیات صرفا محصول تاریخ نیست؛ بلکه خود به طور فعالانه تاریخ می سازد. تاریخ، گفتمان های قدرت، بخش های به حاشیه رانده شده ی جامعه، و رابطه متقابل بین ادبیات و فرهنگ از دغدغه های اصلی تاریخ گرایی نوین است. فردوسی و شکسپیر، اگر چه از دو فرهنگ مختلف و با فاصله شش قرن از یکدیگرند، آثارشان حایز ویژگی های مشترک تاریخی و ادبی است. فردوسی هم عصر سامانیان است؛ یعنی دوران احیای فرهنگ و زبان فارسی. شکسپیر نیز در دوران رنسانس می زید که عصر تغییر در باورها، دیدگاه ها، و جهان بینی انسان هاست. علاوه بر این، آنها با به چالش کشیدن گفتمان های مسلط قدرت و کلیشه های فرهنگی درباره زنان، دیدگاه های جدیدی را نسبت به آنان در فرهنگ های خود بوجود می آورند. زنانی که مدتهاست بی صدا یا به حاشیه رانده شده اند، در آثار ایشان حضوری فعال دارند. زن منفعل، کم صدا و قرن ها در حاشیه مانده ی ایرانی، در شاهنامه نمودی کنشگرانه نه تنها در سرنوشت خود، بلکه در سرنوشت دیگران نیز دارد. زن کم صدای جامعه ی معاصر شکسپیر نیز که گناهکار انگاشته می شود، در نمایشنامه های شکسپیرصاحب صداست و در دنیای خود کنشگر است. این مقاله به نقش زنان در جامعه ی معاصر با هر دوادیب می پردازد و دیدگاه های آنان را نسبت به زنان درآثاری منتخب از ایشان به تصویر می کشد. با بررسی گفتمان های حاکم درباره ی زنان و واکاوی متون هم عصر با ایشان، و تحلیل نقش زنان در آثارشان، اینگونه یافت می شود که ایشان در آثار منتخب نگاهی متفاوت به زنان در مقایسه با گفتمان های زمانه خود داشته اند.
کلیدواژگان: تاریخ گرایی نوین، فردوسی، شکسپیر، گفتمان قدرت، فرهنگ -
صفحات 31-59
قصه های سیندرلا یکی از محبوب ترین انواع قصه های پریان است که تا به امروز شناخته شده است. این قصه ها نه تنها در فرهنگ غربی بلکه در سطح جهانی به داستان های سنتی تبدیل شده اند که دایما حفظ و تکرار می شوند، در حالی که به طور مداوم تغییرات و بازخوانی های جدید بر روی آنها انجام می شود. نظریه های متعددی در مورد منشا افسانه ها وجود دارد، هرچند که هیچ یک از آنها به صورت قاطع قابل رد یا پذیرش نیست. اولین قصه سیندرلا که برای ما شناخته شده است، سیندرلای چینی «یه شین» (Yeh-hsien) است که قدمت آن در اروپا به قرن نهم میلادی می رسد. قصه «گویچک فاطما» نیز یکی دیگر از معروف ترین قصه های سیندرلا است که در آذربایجان ایران شهرتی تام دارد. با توجه به اینکه بن مایه های این دو قصه تقریبا همسان هستند، این مقاله به شیوه توصیفی و تحلیلی بدین سوال که نمادها و نمودهای «مادر مثالی» در قصه های «گویچک فاطما» و «یه شین» چیست، پاسخ می گوید. در این قصه ها، کهن الگوی مادر مثالی در دو چهره سازنده و مخرب دیده می شود. نمادهای این کهن الگو که در قصه «گویچک فاطما»متنوع تر از قصه «یه شین» است، در سیمای مادر واقعی، نامادری، پیرزن جادوگر و دیگر عناصر طبیعت چون گاو، چشمه، باد، زمین،و عناصر دست ساز بشری چون تنور دیده می شود و در قصه «یه شین» تنها در سیمای مادر واقعی، نامادری، ماهی و زمین نمود دارد
کلیدواژگان: کهن الگو، «مادر مثالی»، «یه شین»، «گویچک فاطما»، یونگ -
صفحات 61-91
در سده بیستم در مصر و ایران دو رمان تاثیر گذار به نگارش درآمد که جایگاه ویژه ای یافتند. رمان زینب از دکتر هیکل در مصر و رمان شوهر آهو خانم از علی محمد افغانی جریان تازه ای در نثر داستانی دو کشور پایه گذاری کردند. بدیهی ست به سبب ذات رمان و تفصیل در آن، عنصر توصیف جایگاهی برجسته دارد. گفتگو یکی از ابزارهای موثر در توصیف است و جریان داستان میان شخصیت های داستان را زنده تر می کند. اگر چه رمان زینب هنوز به فارسی برگردانده نشده و تنها ترجمه ای به انگلیسی از آن در دست است، پایان نامه ای در تطبیق این دو رمان تاثیرگذار تدوین شده است که مقاله ای در باب توصیف در این دو اثر فراهم شده است. این پژوهش با استفاده از شیوه توصیفی- تحلیلی و به روش کتابخانه ای به بررسی تطبیقی نقش و تاثیر و چگونگی کاربرد عنصر گفتگو در توصیف های رمان شوهر آهوخانم از محمد علی افغانی و رمان زینب از محمد حسین هیکل به عنوان دو رمان پیشگام در ادبیات فارسی و ادبیات عرب پرداخته است. حاصل ، این که عنصر گفتگو در رمان شوهر آهوخانم، پررنگ، فنی و موثرتر از گفتگو در رمان زینب، به خصوص در پیرنگ داستان است.
کلیدواژگان: ادبیات تطبیقی، توصیف، گفتگو، شوهرآهوخانم، زینب -
صفحات 93-116هدف نوشتار حاضر بررسی انتقادی دو نمایشنامه کمبوجیه (1569) اثر توماس پرستن و صوفی (1641) اثر جان دنهام بر مبنای آرای ادوارد سعید است. با بررسی این دو اثر، که تا به امروز در کشور ما به آن ها پرداخته نشده و به نوعی ناشناخته اند، می توان گفتمان غالب سیاسی و فرهنگی انگلستان را در دوران رنسانس تحلیل کرد، دورانی که سرآغاز سیاست های توسعه طلبانه این کشور به شمار می آید. پرستن و دنهام نیز مانند اکثر نویسندگان زمان خود، با کلیشه سازی از شرق و مردم آن به دیگری سازی روی آوردند زیرا دانش شان از شرق عینی و بی واسطه نبود و صرفا بازتولید تصویرسازی های کلیشه ای متن های پیشین (به ویژه سفرنامه ها) بوده است؛ آنان با معرفی نادرست شرق به عموم مردم، آگاهانه یا ناآگاهانه با گفتمان سیاسی و فرهنگی برتری جویانه کشور خود همراه شدند. این نوع دیگری سازی ها در فرهنگ و ادبیات ذهن مردم را برای توسعه طلبی و استعمارگری آماده می ساخت. با بهره گیری ازخوانش کنترپوانی (چندنوایی) که ادوارد سعید معرفی کرده است می توانیم به رابطه آثار ادبی با دینامیسم قدرت پی ببریم.کلیدواژگان: شرق شناسی، بازنمایی، کلیشه سازی، خوانش کنترپوانی (چندنوایی)، ادوارد سعید، توماس پرستن، جان دنهام
-
صفحات 117-147
تعریف و مفهومی که هر انسان از پدیده ها دارد، در عین اختصاصی و فردی بودن آن، به روح مشترک جمعی وصل می شود و نشان و خاطره ای گروهی را در خود بر جای می گذارد. این روح مشترک جمعی و اندیشه های کلی را اندیشمندان و ناقدان علوم انسانی در دسته مفاهیم ضمنی قرار داده اند. مفاهیم ضمنی که از دیدگاهی همان اسطوره است. چه اسطوره داستان های به جامانده از یک قوم باشد و چه مفهوم ذهنی، که مصداق های مختلفی را در بر می گیرد، این جستار به روش توصیفی - تحلیلی به بررسی تطبیقی و بیان شباهت ها و تفاوت های دو داستان کیخسرو و سارای (ترکی آذری) در ارتباط با کهن الگو و اسطوره مرگ و آب، بر اساس دیدگاه و مکتب آمریکایی می پردازد. اسطوره هر دو داستان در ارتباط با مرگ و آب است. چه مرگی که به بی مرگی و مرگ عارفانه کیخسرو تفسیر شود و چه مرگی که برای نشان دادن پاکی صورت گیرد و از قهرمان مورد نظر (سارای) جسد و کالبدی نماند. هر دو اسطوره و افسانه در گذر از آب زاینده، چنین مرگی را به قهرمانان خود هدیه می دهند.
کلیدواژگان: مرگ، آب، کیخسرو، سارای، اسطوره، ادب تطبیقی -
صفحات 149-186
مقاله حاضر بر پایه مطالعات نقدبنیاد ادبیات تطبیقی و با رویکرد نشانه - معناشناختی گفتمانی به بررسی تطبیقی روایت ادبی و موسیقی در داستان کوتاه »مارش ال غروب« اثر یوسف ادریس می پردازد. در این داستان عالوه بر عنوان پردازی موسیقایی؛ نوعی موسیقی فولک مربوطه به حرفه، در ساختار کلی پیرنگ آن جریان روایت را پیش می برد. در این گفتمان سه نوع حضور کنشی، تنشی و زیبایی شناختی شکل می گیرد و هسته اصلی جریان معناسازی حضور زیبایی شناختی است . سوژه در این مرحله از تمام اهداف و برنامه های خود عبور می کند و بی اختیار آهنگ سنج ها را تغییر می دهد و موسیقی به جوهر موسیقی تبدیل می شود. بنابراین مساله ای که مطرح می شود این است که حضور زیبایی شناختی مبتنی بر چیست. چگونه گفتگوی بین ادبیات و موسیقی دگردیسی جهان را تضمین می کند و سبب غییر در رابطه بین سوژه و هستی می شود . این پژوهش با روش توصیفی - تحلیلی سه نوع حضور را در این داستان بررسی می کند و در ضمن آن ها به نقش عنوان ، مکان و زمان اشاره می شود . نتیجه بررسی نشان می دهد که سوژه با عبور از دو رابطه کنشی و تنشی بر اثر نگاه پدیدارشناختی به یک آن حضور و لحظه زیبایی شناختی می رسد و تجلی آن در بداهه پردازی و رابطه خلسه ای و استعالیی او با هستی نمایان می شود . در این مرحله در پی اختالل در رابط ه کنشی و تنشی ، روایت ادبی دچار گسست در مسیر پیشرفت خود می شود، از اینجاست که ادبیات و موسیقی وارد گفتگو می شوند و برای رفع گسست ، روایت ادبی جهان موسیقی را گسترش می دهد و بازتاب صدای روایت به موسیقی سپرده می شود .
کلیدواژگان: روایت شناسی تطبیقی، نشانه- معناشناسی گفتمانی، پدیدارشناسی ادراک، «مارش الغروب»، یوسف ادریس
-
Pages 1-29
The agency of literature is one of the keywords of New Historicism. New historicists believe that literature is not simply a product of history; it actively makes history. History, power discourses, marginalized parts of society, and the mutual relationship between literature and culture are central concerns in new historicism. Both Ferdowsi and Shakespeare, although from two diverse cultures and six centuries apart from each other, their works share similar characteristics seen from a historical and literary perspective. Ferdowsi was contemporary with the Sāmānids age of reviving the Persian language and culture after a long period of repression. Shakespeare also lived during the Renaissance age of change in beliefs, views, and worldviews. In addition, challenging the dominant discourses of power and cultural clichés, they created new outlooks towards women in their respective culture. Women who were so far voiceless and marginalized during the times, now get an active presence in their works. The passive, silent Persian woman, kept marginalized for centuries, has an active role and presence in the Shahnameh. Silent and obedient women considered sinful during Shakespeare’s era, have a voice and dynamic presence in his plays. This study tries to depict women’s dynamic personalities both in their contemporary societies and selected literary works. By examining the dominant discourses regarding women, reading their contemporary texts, and analyzing the role of women in their literary works, it is found that both writers in the selected works had different viewpoints towards women compared to the dominant discourses of their time.
Keywords: New Historicism, Ferdowsi, Shakespeare, power discourses, culture -
Pages 61-91
In the 20th century, two influential novels were written in Egypt and Iran, which found a special place. Dr. Heikel's novel Zeinab in Egypt and Ali Mohammad Afghani's novel Shohar Aho Khanum established a new trend in the fiction prose of the two countries. Obviously, due to the nature of the novel and the detail in it, the element of description has a prominent position. Dialogue is one of the effective tools in description and makes the flow of the story between the characters more alive. Although Zeinab's novel has not yet been translated into Farsi and only an English translation of it is available, a thesis has been compiled on the comparison of these two influential novels, and an article has been prepared on the description of these two works. Using the descriptive-analytical method and library method, this research compares the role and effect and how the dialogue element is used in the descriptions of the novel Shuhar Ahokhanam by Mohammad Ali Afghani and the novel Zeinab by Mohammad Hossein Heikal as two pioneering novels in the presian & Arabic literature.The dialogue element in Shohar Ahokhanam's novel is bold, technical and more effective than the dialogue in Zeinab's novel, especially in the plot of the story.
Keywords: : Description. Dialogue.Zeinab. Shauhar e Ahu khanom -
Pages 93-116The purpose of this article is to critically examine two plays, namely Cambises (1569) by Thomas Preston and The Sophy (1641) by John Denham, through the lens of Edward Said’s theoretical framework. These works, although relatively unfamiliar in our country, offer valuable insights into the prevailing political and cultural discourse of Renaissance England, during which the nation's expansionist policies were beginning to form. In line with the prevailing tendencies among writers of their era, Preston and Denham, whether deliberately or indeliberately, practiced Stereotyping and Othering, because their knowledge of the East was neither objective nor direct; it was merely a reproduction of the stereotypical images in previous texts. Through misrepresenting the East and its people, their works became a part of the broader political and cultural discourse of their country, reflecting a thirst for superiority. It is crucial to recognize that such cultural misrepresentations played a significant role in shaping public sentiments, laying the groundwork for expansionism and colonialism. Through a contrapuntal reading of these dramatic works, we can uncover the intricate relationship between cultural artifacts and the underlying power dynamics at play, which provides us with a nuanced understanding of their impact.Keywords: Orientalism, Representation, Stereotyping, Contrapuntal reading, Edward Said, Thomas Preston, John Denham
-
Pages 117-147
The definition and concept that every human has of the phenomena, while being specific and individual, is connected to the common spirit of the group and leaves a mark and memories of the group. Thinkers and critics of humanities have placed this common collective spirit and general thoughts in the category of implicit concepts. Implicit concepts that are the same as myths from a point of view.Whether it is the myth of the surviving stories of the same people, or whether it is a mental concept, which includes various examples, this essay, using a descriptive-analytical method, compares and explains the similarities and differences between the two stories of Ki Khosrow. and Sarai (Azeri Turkish) deals with the archetype and the myth of death and water, based on the American perspective and school.The myth of both stories is related to death and water. What kind of death is interpreted as immortality and mystical death of Ki Khosrow, and what kind of death is done to show purity and the intended hero (Sarai) does not have a body. Both myths and legends present such a death to their heroes while passing through the birthing water.
Keywords: Death, water, Ki Khosro, Sarai, myth, comparative politeness -
Pages 149-186
The present article deals with the comparative study of literary Fiction and music in the short story "Marsh al-Ghroub" by Youssef Idris, based on comparative literature criticism studies and with a Semiotics of discourse approach. In this story, in addition to the musical title; A kind of folk music related to the profession. A kind of folk music related to the profession, in the overall structure of its plot, advances the narrative sequence. In this discourse three types of active, tensif and aesthetic presence are formed and the main core of the process of meaning is aesthetic presence. At this stage, the music becomes the essence of music. Therefore, the issue that arises is what the aesthetic presence is based on. How the dialogue between literature and music guarantees the transformation of the world. This research examines three types of presence in this story with a descriptive-analytical method, and at the same time, they refer to the role of title, place and time. This study shows that the subject, passing through two relations of action and tension due to the phenomenological view, reaches one of presence and aesthetic moment, and its manifestation is shown in his improvisation and his ecstatic and transcendental relationship with existence. At this stage, due to the disturbance in the action and tension relationship, the literary narrative suffers a deficiency in its progress, from here, literature and music enter a dialogue, and the reflection of the voice of the narrative is entrusted to music.
Keywords: comparative narratology, discourse semiotics, phenomenology of perception, Marsh al-Ghroub, Yusuf Idris
©2000-2024 magiran.com All Rights Reserved.