نشریه پژوهش های کشاورزی و محیط زیست پایدار
سال دوم شماره 4 (زمستان 1400)

کاملینا Camelina Sativa یک گیاه آلوهگزاپلوئید از اعضاء خانواده ی براسیکاسه می باشد که به دلیل توانایی تولید محصولات جدید، تولیدات سوختی و خوراک دام برای محققان حائز اهمیت می باشد. فاکتورهای رونویسی WRKY از بزرگترین تنظیم کننده-های رونویسی در گیاهان می باشند که در مقاومت گیاه به تنش های زیستی و غیرزیستی نقش دارند. پروتئین های خانوادهWRKY نامشان را 60 آمینواسید بشدت محافظت شده در جایگاهdomain WRKY گرفته اند .برای شناسای اعضاء جدید این خانواده ی ژنی توالی های پروتئینی و ژنی و سایر اطلاعات مربوط به گیاه کاملینا از پایگاه های اطلاعاتی(PlantTFDB) و (Camelina genome pororal) جمع آوری شدند. توالی پروتئینی هردو پایگاه در پایگاه NCBI، blastp شدند. برای شناسایی اعضاء جدید خانواده ی ژنی WRKY در گیاه کاملینا، فاکتورهای رونویسی کاملینا با فاکتورهای رونویسی گیاه مدل آرابیدوپسیس در پایگاه NCBI نیز blastp شدند. در این بررسی 102 عضو جدید پروتئین برای گیاه کاملینا یافت شد. از 102 عضو جدید یافت شده، 8 عضو از blastp پایگاه های (Camelina genome pororal) و (PlantTFDB) و 94 عضو جدید از blastp توالی های پروتئینی کاملینا و گیاه آرابیدوپسیس حاصل شدند.

نعناع یکی از پرکاربردترین اعضای خانواده Lamiaceae است. یکی از گیاهان محبوب در میان مردم به شمار می رود که می توانند بصورت تر و یا خشک در غذا و دمنوش استفاده کنند. استفاده از عصاره نعناع در تولید خمیردندان، آدامس، شکلات و محصولات آرایشی قابل توجه است. انواع مختلف نعناع طیف وسیعی از خواص آنتی اکسیدانی و فواید سلامتی بالقوه ای دارند بویژه برای افرادی که با مشکلات گوارشی روبرو هستند. در این مطالعه مروری، خواص آنتی اکسیدانی نعناع و فواید احتمالی آن بر روی سلامت را توضیح می دهیم. همچنین نکاتی را به منظور گنجاندن نعناع در رژیم غذایی ارائه می کنیم.

کنه ها جزء بزرگ ترین و پر تنوع ترین رده عنکبوت مانند ها (Arachnida) می باشند و در سراسر جهان پراکنده اند. کنه‎های سخت انگل اجباری و خونخوار مهره‎داران، شامل دوزیستان، خزندگان ، پرندگان و به ‎ویژه پستانداران می‎باشند در بسیاری از مناطق جهان کنه‎ها تهدیدی جدی برای سلامت دام‎ها و بهداشت عمومی محسوب می‎شوند، زیرا آن‎ها قادر به صدمه زدن به طور مستقیم به دام‎ها می باشد.

در تحقیق حاضر تلاش به بررسی سیستماتیک کنه‎های سخت خانواده ایکسودیده (Acari: Ixodidae) با استفاده از مشخصات نوزاد (لارو)، نمف و بالغ کنه های جنس هیالوما در استان قم شده است و همچنین با تهیه لام هایی از کنه ها در مراحل مختلف زندگی تلاش شده که کاراکتر های خاص و جدید در طبقه بندی آن ها استفاده شود. روش اجرای تحقیق: استان قم را به سه ناحیه کوهستانی، بیابانی و نیمه بیابانی تقسیم شد و از هر ناحیه یک روستا برای جمع آوری نمونه ها انتخاب شدند. نمونه ها به آزمایشگاه منتقل شدند و سپس تشخیص داده شدند. بعضی کنه های ماده بارور برای پرورش انتخاب شدند و نوزادان بر روی لام نوشته شدند تا با بزرگ نمایی بالا بعضی کاراکتر ها برای طبقه بندی بهتر آن ها استفاده شود. از روش کیتوتاکسی، جهت شمارش و بررسی مو های بدن لارو کنه های هیالوما استفاده شد. جهت بررسی داده های بدست آمده از روش آنالیز یک طرفی (ANOVA) و روش تعقیبی توکی (Tukey) استفاده گردید.

با روش آماری کلموگراف-اسمیرنف بررسی داده ها صورت پذیرفت و با بررسی داده های حاصل از تحقیق، به این نتیجه رسیدیم که داده ها نرمال می باشد. تحقیق حاضر بر روی 150 کنه سخت بدست آمده از استان قم و 176 لارو کنه سخت هیالومای پرورش یافته در آزمایشگاه انجام گرفت.

مطابق داده های حاصل از تحقیق فوق، برخی نتایج بر اساس تعداد موهای پالپ، تارس و کوکسای پای اول، نتایج حاصل از مقایسه اندازه های قطعات دهانی، طول و عرض اسکوتوم لارو کنه های سخت بدست آمد. همچنین این نتایج، تمایز بین لارو هفت گونه از هیالوما را امکانپذیر می نماید.

این مطالعه به منظور بررسی تاثیر سه گیاه دارویی رازیانه، سیاه دانه و زیره بر مقدار تولید شیر در میش های شیرده انجام شد. 12 راس میش شیرده نژاد افشاری دو تا سه ساله بر اساس طرح کاملا تصادفی به دو گروه شاهد و ازمایشی با شش تکرار تقسیم شدند. آزمایش به مدت سه هفته شامل یک هفته سازگاری و سه هفته دوره اصلی به طول انجامید. اندازه گیری مقدار شیر میشها هر دو روز یکبار انجام شد. مصرف این گیاهان دارویی تغییر معنی داری در مقدار شیر تولیدی در اندازه گیری های مختلف ایجاد نکرد (05/0<p)، هرچند گروه دریافت کننده گیاهان دارویی به لحاظ عددی تولید شیر بیشتری داشتند میانگین تولیدی میشهای مخلوط (رازیانه، سیاه دانه و زیره سیاه) نیز طور عددی بیشتر از شاهد بود. براساس نتایج بدست آمده تغذیه موجب تاثیر مثبتی در افزایش تولید می گردد.

با وجود پیشرفت های زیاد در زمینه کشاورزی، در کشور های در حال توسعه همچنان میزان تولید محصولات غذایی ناکافی است. نرخ افزایش جمعیت بیش تر ازروند تولید مواد غذایی است و از طرفی منابع محدود طبیعت و رسیدن کشاورزی سنتی به مرزهای محدودیت خود چالش پیش روی هر کشور و به طور کلی جامعه انسانی است. با توجه به این مسئله می توان دانش و فناوری های جدید به ویژه بیوتکنولوژی (زیست فناوری) را راهی برای رسیدن به توسعه پایدار از طریق پایداری در تولید مواد غذایی کافی جهت حرکت به سمت توسعه پایدار دانست. این مقاله مروری بر اهمیت و کارایی بیوتکنولوژی در راه رسیدن به توسعه پایدار می باشد و سعی شده است این بررسی در همه ابعاد به صورت کلی و جزئی در زمینه های اقتصادی، اجتماعی، سیاسی، کاربرد های عملی و... انجام شود تا اهمیت این موضوع به خوبی تبیین گردد. همچنین با ذکر مثال هایی از کارهای انجام شده (افزایش عملکرد، اصلاح محصولات کشاورزی، مبارزه آفات و مقاوم سازی گیاهان، سازگاری گیاهان با تنش های محیطی و...) و بیان تاثیرات مثبت این فناوری بر محیط زیست و حفط منابع محدود در اختیار بشر هر چه بیشتر بر موضوع کاربردی بودن فناوری زیستی در توسعه پایدار، تاکید می نماییم.

شوری خاک از مهمترین مشکلات بشریت می باشد که گاهی اوقات عدم کنترل آن موجب خسارت های جبران ناپذیری برای محصولات زراعی می شود. به همین دلیل بررسی مکانیزم های مقابله با شوری در گیاهان مختلف حائز اهمیت می باشد.ارقام مختلف گیاه چغندر قند در مقابله با شوری پاسخ های متفاوتی را نشان می دهند که بررسی مکانیزم های پاسخ و همچنین میزان مقاومت ارقام مختلف چغندرقند در مواجه با شوری می توانند اطلاعات مهمی را در اختیار کشاورزان قرار دهند. در این تحقیق اثرات تنش شوری بر روی محتوی رنگیزه ای دو رقم از چغندر قند(مطهرو(7233در قالب طرح کاملا تصادفی در سه تکرار مورد بررسی قرار گرفت. تمامی گیاهان در دمای25-20 درجه سانتی گراد به مدت 40 روز با محلول هوگلند آبیاری شدند وسپس گیاهان در مرحله هفت برگی تحت تیمار شوری در چهار سطح (0و50و100و150) میلی مولار به مدت دو هفته قرار داده شدند. محتوی رنگیزه ای(بتالاینها وفلاونوئیدها) در مواجه با تنش شوری افزایش معنی داری را نشان دادند. فلاونوئید ها جزءترکیبات فنلی موجود در گیاه چغندر قند می باشند که افزایش آنها با تنش های محیطی رابطه ی مستقیم دارند.بتالاین ها به عنوان اصلی ترین رنگیزه های آنتی اکسیدانی در چغندر قند می باشند که بدلیل خاصیت آنتی اکسیدانی در تنش های محیطی (خشکی, شوری و...)در گیاهان افزایش می یابند که نوعی پاسخ گیاه به تنش های محیطی می باشند. بتالاین ها از ساختار های پایه ای بنام اسید بتالامیک تشکیل شده اند که نوع مواد ترکیب شونده با اسید بتالامیک ها موجب تولید انواع بتالاین ها می شوند که مهمترین آنها بتاسیانین ها و بتاکسانتین ها می باشند.

بره موم شبیه موم و از تولید زنبور عسل است که دارای خواص دارویی و ضد باکتریای بسیاری می باشد .هدف از این پژوهش مطالعه ترکیبات ضد میکروبی و آنتی اکسیدانی عصاره اتانولی بره موم و پودر خشک شده عصاره بره موم به روش فریز درایر وپرتودهی با لامپ UV و ارزیابی کارایی فرآیند استخراج بر سه شاخص کیفی ، راندمان استخراج ، روبش رادایکال آزاد DPPHo ومیزان ترکیبات فنولیک کل پودر خشک شده بره موم و عصاره اتانولی بره موم می باشد . در این پژوهش فرآیند استخراج ترکیبات موثره (ترکیبات زیست فعال) بره موم خام به روش خیساندن در حلال (اتانول 70%) به مدت 4 روز در دمای oC37 جداسازی شد. نتایج نشان داد که میانگین بازده استخراج و ماده خشک عصاره بدست آمده از بره موم خام به ترتیب حدودا 5/42% و 8/12% است. همانطور که مشاهده می گردد، نوع تیمار (خشک کردن و پرتودهی با لامپ UV) تاثیر معنی دار (05/0>p) روی شاخص DPPH عصاره و پودر بره موم داشت. کمترین و بیشترین میزان شاخص DPPHo به ترتیب مربوط به پودر بره موم خشک شده به روش انجمادی و عصاره اتانولی بود. نوع تیمار (خشک کردن و پرتودهی با لامپ UV) تاثیر معنی دار (01/0>p) روی میزان ترکیبات فنولیک کل عصاره و پودر بره موم داشت. کمترین و بیشترین میزان ترکیبات فنولیک کل، به ترتیب مربوط به عصاره اتانولی و پودر بره موم خشک شده به روش انجمادی بود.

توسعه پایدار، فرایندی از تغییر است که بهره برداری از منابع، مدیریت سرمایه‏گذاری ها، جهت گیری توسعه تکنولوژیک و تغییرات سازمانی را همزمان با نیازهای کنونی و آینده مطمح نظر قرار می دهد. هدف اصلی این مقاله بررسی نگرش های توسعه و اثرات آن بر محیط زیست می باشد که با مطرح کردن محیط زیست به عنوان موضوع سوم در روابط بین الملل به بررسی مسائل و معظلات محیط زیست جهان کنونی پرداخته می شود و با تعریف کلید واژه دیپلماسی محیط زیست به اهمیت آن در سیاست خارجی کشورها اشاره می شود که نهایتا همه موضوعات محیط زیستی به دو گفتمان ختم می گردد؛اولین مورد گفتمان محیط زیست گرایی mentalism) (environ و دومین مورد ، گفتمان زیست بومگرایی (ecologism) می باشد که مفاهیم اساسی و بنیادی محیط زیست از قبیل توسعه، توسعه اقتصادی و محیط زیست را می توان در این گفتمان ها مورد تجزیه و تحلیل قرار داد و نهایتا با بررسی این کلید واژه به رابطه میان توسعه و آلودگی محیط زیست می رسیم.

سازمان حفاظت محیط زیست، متولی اصلی حفاظت از محیط زیست و اجرای اصل 50 قانون اساسی است. دقت در عملکرد این سازمان، نشان از عدم توفیق در اجرای کامل و موثر وظایف محوله دارد که زمینه را برای طرح موضوع اصلاح ساختاری این سازمان و یا تشکیل وزارتخانه محیط زیست فراهم نموده است. تحقیق حاضر با روش توصیفی- تحلیلی در صدد اصلاح ساختار تشکیلاتی برای سازمان حفاظت محیط زیست و بررسی امکان تشکیل وزارتخانه محیط زیست در نظام حقوقی ایران است. با مقایسه ساختار حاکمیتی سازمان محیط زیست ایران با کشورهای آمریکا، فرانسه، ژاپن و آلمان این نتیجه حاصل شد که اگر چه نوع و نحوه تقسیمات ساختار تشکیلاتی در همه نمودارهای سازمانی کشورهای مختلف متفاوت است ولی وجود ساختارهای تشکیلاتی گسترده در زمینه کنترل، کاهش و یا حذف انواع آلودگی ها و حفاظت از محیط زیست در آن کشورها همواره مورد توجه بوده است. درگیر بودن بخشهای متنوع در وزارتخانه های متصدی کنترل آلودگی ها و هماهنگی مناسب بین ارگانهای مختلف در راستای حفاظت از محیط زیست و توسعه پایدار از طریق شورای ملی و نهادهای تصمیم گیرنده، نشان از تحقق خوب مدیریت یکپارچه در ساختار مناسب متولیان حفظ محیط زیست این کشورها دارد. همچنین بررسی ها نشان داد که وجود مشکلات بنیادین حقوقی همچون نبود برنامه جامع توسعه پایدار و حفظ محیط زیست تدوین شده بر اساس سیاست های کلی نظام محیط زیست و وجود قوانین و مقررات موازی، پراکنده و قدیمی فاقد رویکردهای جامع نگر و نظام مند نسبت به مدیریت محیط زیست، مدیریت ذیل عنوان سازمان و یا وزارتخانه را تحت تاثیر قرار داده و باید ابتدا در صدد رفع آنها برآمد. با این حال به نظر می رسد با توجه به شان و جایگاه سازمانی، اجتماعی و حقوقی وزارتخانه در نظام سیاسی کشور، ساختار وزارتخانه ای محیط زیست در ایجاد و اجرای این تحولات بنیادین و رفع مشکلات موجود، توفیق بیشتری داشته باشد. به طور کلی بنابر یافته های این تحقیق از آنجا که در حال حاضر اهم ماموریتها و وظایف اصلی حاکمیتی دولت درخصوص حفاظت از محیط زیست بر عهده سازمان حفاظت محیط زیست است، تغییرات ساختاری این سازمان ضروری می باشد.