نشریه پژوهش های گردشگری و توسعه پایدار
سال ششم شماره 4 (پیاپی 25، زمستان 1402)

امروزه گردشگری روستایی یکی از پیش رو ترین فعالیت های در حال رشد دنیا و ابزاری برای افزایش درآمد ملی کشور ها محسوب می شود. در کشورهای مختلفی صنعت گردشگری به عنوان یک ثروت با ارزش در نظر گرفته می شود. بستر جامعه، محیط آن بوده و چگونگی رشد آن را تعیین می کند، و با تاثیری که بر شرایط فرهنگی اجتماعی، اقتصادی، زیر - ساخت ها و اکولوژیکی دارد، از طریق افزایش انگیزه پیشرفت، تغییر نگرش ها، افزایش مشارکت و ارتقا روحیه ی خلاقیت و نوآوری در محیط، روستا را آماده می کند. و یکی از ویژگی های مهم گردشگری بطور عام و گردشگری روستایی بطور خاص توسعه ی کارآفرینی است. به کارآفرینی به عنوان یک عنصر ضروری برای رشد اقتصادی و افزایش توانمندی و ظرفیت سازی در جوامع روستایی نگریسته می شود. توجه به کارآفرینی گردشگری روستایی می تواند نقش مهمی در اشتغال زایی و بهبود وضعیت اقتصادی روستا و روستائیان داشته و در نهایت به توسعه پایدار روستایی ختم می شود. بنابراین لازم است برای توانمند سازی در روستا ها کارآفرینی گردشگری روستایی به عنوان یک راهبرد نوین مورد توجه قرار گیرد. این مقاله که به روش مروری و با استفاده از منابع مکتوب و سایت های اینترنتی تدوین شده است، تلاش دارد لزوم توسعه کارآفرینی در روستا و نقش گردشگری در این زمینه را بررسی نماید.

برندسازی مقصد گردشگری یکی از استراتژی های نسبتا نوظهور در جذب گردشگران می باشد، این استراتژی، ابزار کارآمدی برای بازاریابی مقصدهای گردشگری است. زیرا برند به مقصد گردشگری هویت و شخصیت می دهد و آن را از سایر مقصدهای گردشگری متمایز میسازد. تصویری که از شخصیت برند در ذهن گردشگران نقش می بندد از سازهای برجسته در شکلگیری وفاداری به یک مقصد گردشگری است. هدف پژوهش حاضر بررسی تاثیر تصویر برند بر ارزش ادراک شده خدمات جهانگردی با توجه به متغیر میانجی وفاداری است. این پژوهش به لحاظ هدف کاربردی، از نظر جمع آوری داده ها توصیفی، از نظر نحوه تجزیه و تحلیل داده ها به صورت کمی و از نظر تحلیل به صورت همبستگی می باشد. ابزار گردآوری، پرسشنامه و نحوه جمع آوری اطلاعات پیمایشی و میدانی می باشد. برای پایایی پرسشنامه از آلفای کرونباخ و برای روایی سازه از تحلیل بارهای عاملی تاییدی استفاده گردید. جامعه آماری کلیه گردشگران شهر مشهد و روش نمونه گیری غیراحتمالی در دسترس بوده و با استفاده از جدول مورگان و کرجسی، تعداد 384 نفر به عنوان نمونه در نظر گرفته شد. محقق برای جمع آوری اطلاعات این تحقیق از پرسشنامه استاندارد تصویر برند رحیم نیا وفاطمی (1391)، پرسشنامه ارزش ادراک شده از خدمات اگرت و اولاگا (2002) و پرسشنامه وفاداری زهیر و همکاران (2011) استفاده کرده است. اطلاعات با استفاده از معادلات ساختاری بررسی شد. نتایج بدست آمده بیانگر این است که تصویر برند بر ارزش ادراک شده و مولفه های آن تاثیر معناداری دارد و وفاداری این اثر را میانجیگری می کند.

در دنیای امروز که روند گردشگری از شکل انبوه به الگوه های فردگرایانه تغییر یافته و گردشگران به انعطاف پذیری و تجارت معنادار اولویت بیشتری می دهند، گردشگری خلاق مبحثی جدید و مورد توجه در حوزه گردشگری است و نقشی اساسی در رشد و توسعه گردشگری دارد. در همین راستا، مقاله حاضر به ارزیابی و تحلیل گردشگری خلاق در شهر رابر پرداخته است. در پژوهش توصیفی تحلیلی حاضر معیارها از پیشینه پژوهشگران گردآوری و پرسشنامه ای نیز تنظیم شد. - این پرسشنامه در میان 14 متخصص گردشگری به روش نمونه گیری گلوله برفی توزیع و جمع آوری شد و تجزیه و تحلیل آنها با استفاده از نرم افزار SPSS و فرایند تحلیل سلسله مراتبی AHP انجام گرفت. مطابق نتایج معیارهای اصلی ایجاد کننده خلاقیت های گردشگری در شهر رابر به ترتیب شامل ارکان با امتیاز وزنی 0/486 رتبه اول، زیرساخت ها با امتیاز وزنی 0/331 رتبه دوم و شاخص ها با امتیاز وزنی 0/183 در رتبه سوم اهمیت گردشگری خلاق قرار گرفتند.

با توجه به اهمیت شیراز به عنوان یک مقصد گردشگری محبوب با جاذبه های فرهنگی و تاریخی فراوان، بررسی تاثیر فناوری اطلاعات در این حوزه از اهمیت ویژه برخوردار بود. هدف اصلی این مقاله بررسی تاثیر فناوری اطلاعات بر تجربه گردشگران در فرآیند رزرواسیون آنلاین و رزرو هتل در شهر شیراز بود. در این مقاله، از روش تحقیق مطالعه ی تحلیلی استفاده شده و از نرم افزار پایتون جهت ارائه نتایج استفاده کردیم . نوآوری در بررسی تاثیر فناوری اطلاعات بر تجربه گردشگران در فرآیند رزرواسیون آنلاین و رزرو هتل در شهر شیراز شامل استفاده از اپلیکیشن های جدید رزرواسیون و آنلاین و استفاده از هوش مصنوعی بود . برای بهبود تجربه گردشگران، می توان از راه هایی مانند بهبود سایت ها و اپلیکیشن های رزرواسیون، ارائه اطلاعات دقیق و کامل در مورد هتل ها و خدمات، فراهم کردن امکانات آنلاین مانند پرداخت آنلاین و ارسال تاییدیه رزرو به گردشگران و استفاده از فناوری های نوین مانند هوش مصنوعی و اینترنت اشیا بهره بردیم. نتایج این مقاله نشان داد که استفاده از فناوری اطلاعات در فرآیند رزرواسیون آنلاین و رزرو هتل، تاثیر قابل توجهی بر تجربه گردشگران داشت. فناوری به گردشگران امکان داد به راحتی و با سرعت بیشتری هتل ها و خدمات را تامین کرده و مقایسه نمایند. همچنین، به گردشگران امکان داد تا نظرات و تجربیات دیگران را مطالعه کنند و از آنها برای انتخاب بهترین گزینه استفاده کنند. فناوری اطلاعات همچنین به هتل ها امکان بهبودی در خدمات خود و بازخورد مشتریان را بهبود داده و مشکلات را سریعا حل کردند.

اثرات گردشگری در نواحی روستایی با توجه به ماهیت فعالیت گردشگری و ارتباط و تعامل تنگاتنگ آن با فعالیت های مختلف اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی میتواند بسیار گسترده و متنوع باشد. با توجه به نقش استان های جنوبی و روستاهای ساحلی این مناطق در جذب گردشگر، تحقیق حاضر با هدف شناسایی و بررسی عوامل تاثیرگذار گردشگری بر مناطق روستایی ساحلی در جنوب کشور انجام شد. داده ها از طریق مطالعات کتابخانه ای، ادبیات و تحقیقات پیشین و مصاحبه گردآوری و سپس پرسشنامه مطابق با رویکردهای ویکور فازی و مدلسازی ساختاری تفسیری تدوین گردید. در این پژوهش از دو پرسشنامه برای جمع آوری داده ها استفاده شد. در مرحله اول با توجه به جامعه آماری، حجم نمونه با استفاده از جدول مورگان مشخص و پرسشنامه که شامل 16 عامل موثر گردشگری بر سواحل روستایی بود بین 219 نفر از ساکنین مناطق روستایی توزیع شد. بعد از جمع آوری داده ها با استفاده از تکنیک ویکور فازی رتبه بندی عوامل انجام شد. در مرحله دوم بعد از رتبه بندی انجام شده، 7 عامل برتر انتخاب و با استفاده از آن، پرسشنامه دوم مطابق با رویکرد ISM تدوین و بین خبرگان توزیع شد که با استفاده از رویکرد ISM به سطح بندی عوامل پرداخته شد. نتایج تحقیق نشان داد که "رشد اقتصادی"، "ایجاد فرصت های شغلی"، "قرابت فرهنگی"، "سود آوری جوامع محلی و پیشرفت اقتصادی مردم محلی"، " ایجاد دیدگاه های جدید در میان مردم محلی نسبت به محیط طبیعی"، "توسعه و ارتقای شاخص های توسعه در مناطق" و"تغییر نحوه زندگی افراد بومی" به ترتیب از بالاترین درجه اهمیت برخوردار هستند.