شکل معمایی مرگ و زندگی بعد از مرگ برای هرکس، به تفکرش از زندگی و مرگ بستگی دارد. مرگ و فقدان عزیزان هم تاثیرات عمیقی را بر روح و روان آدمی به جا می گذارد، تا جایی که برخی اوقات، افراد با قبول نکردن مرگ آنها و در گذشته زندگی کردن به دنبال راهی هستند تا واقعیت را نپذیرند. در واقع باور ذهنی هرکس نسبت به مرگ و نیستی انسان متفاوت است. شاید برای همین هم باشد که زندگان برای مواردی مثل سفر به دنیای مردگان و دیدار مجدد آنها و اطلاع از زندگی پس از مرگ، سر و دست می شکنند. رمان «سورمه سرا»، این گونه شروع می شود: «شوآن می گفت شب ها روی سقف می خوابد، درست مثل خفاش ها، او فقط اسم عجیب و غریبی نداشت. خودش هم بچه عجیب و غریبی بود. مادرش مرده بود و هر بار علت مرگ مادر را یک چیزی می گفت. یک مرتبه گفت سوزن خیاطی در پای مادرش رفته است و سوزن در بدن او پیشروی کرده و یک روزی مادرش سوزن را با خون بالا آورده و پیش از آن که او را به بیمارستان برسانند تمام کرده است… دوست دارم شوآن را ببینم و بگویم حالا با این اتفاقی که برای من افتاده است حرفش را باور می کنم که مادرش دو سال بعد از مرگ برگشته است». داستان، راجع به سفر مردی به مکانی به همین نام است. او نامه ای را از زنش، «هدیه» دریافت می کند که سه سال پیش، بعد از مرگ دختر نوزادش، آبانه با قرص برنج دست به خودکشی زده است. نامه از سورمه سرا فرستاده شده و مهر سورمه سرا را خورده است. راوی با دریافت نامه، در نهایت راهی سورمه سرا می شود که در واقع قبرستانی است با مشخصات خاص خودش. او از ابتدای ورودش بوی گلاب را استشمام می کند و همواره صدای عزاداری زن هایی را می شنود که به شیوه ای خاص مشغول عزاداری هستند. انتخاب یک قبرستان برای روایت چنین داستانی باعث می شود که داستان رو به جلو حرکت کند. قبرستان و انتخاب زمان غروب تا انتهای شب و تاریکی و افرادی که مخاطب بین مرده یا زنده بودن شان در تردید باقی می ماند، رمان را به نقطه اوج می رساند. مرد با دیدن رفتارها و شنیدن حرف های این افراد سردرگم می شود که مرز بین مرگ و زندگی کدام است؟ نویسنده بادقت شخصیت ها را وارد رمان می کند. خواننده به تدریج با «غفور» و دخترش «اشرف» و «عزیز باغبون» و بقیه آشنا می شود، تا در نهایت به «آبانه» و «هدیه»، دختر و همسر راوی می رسد. هدیه نمی خواهد شوهرش را ببیند ولی به اصرار بقیه حاضر می شود که با شوهرش صحبت کند آن هم از پشت قالیچه ای که راوی حق ندارد آن را کنار بزند. هدیه مصرانه از شوهرش می خواهد که از سورمه سرا برود. در صفحات انتهایی رمان متوجه می شویم که این اتفاقات و سفر مرد به سورمه سرا در نتیجه یک شب به کمارفتنش بوده است. درواقع داستان از به کما رفتن راوی تا زمان به هوش آمدنش روایت می شود و در نهایت قبول مرگ هدیه و آبانه، یعنی برگشت او به دنیای زندگان و ادامه زندگی زمینی. تشبیه مرده ها به درخت هایی که از توی قبرشان سر بیرون می آورند و بعد دوباره توی قبر می روند استعاره درخور توجهی است برای زندگی پس از مرگ. رامبد خانلری، در «سورمه سرا»، دنیایی سوررئال خلق می کند: از آدمی که موقع حرف زدن فقط دهانش تکان می خورد و بقیه اجزای صورتش ثابت مانده اند، انگار که به صورتش نقاب زده باشند تا آدم هایی که شباهتی با آدم هایی دارند که او می شناسدشان، اما آنها نیستند. راوی با آدم هایی روبه رو می شود که نمی داند مرده اند یا زنده؟ خودش خواب است یا بیدار؟ و اینجا کجاست؟ تاس کبابی که هیچ وقت پخته و حاضر نمی شود و موارد دیگری از این دست. راوی بین مرگ و زندگی گیر کرده است. بماند یا برود؟ چه کند؟ هرچه به اواخر داستان نزدیک می شویم، بیشتر متوجه دنیای «سورمه سرا» و آدم های مرده اش می شویم. اما هیچ چیز کاملا، صدرصد قطعی نیست. این نکته را در رفتار و گفتار شخصیت های داستان به روشنی می شود دید. دنیای سورمه سرا برای ذهن خواننده اش بعد از تمام کردن رمان، همچنان جذاب و سوال برانگیز باقی می ماند. با این همه دنیای «سرمه سرا» و آدم هایش، برای مان ترسناک نیستند. یک دنیای خاص که بدمان نمی آید برای دیدن یا وجود نشانه هایی از عزیزان ازدست رفته گاهی سری به آنجا بزنیم.