پژوهش نامه مطالعات مرزی
پیاپی 3 (بهار 1393)

در حال حاضر حدود 90 درصد تجارت جهانی از طریق دریا صورت می گیرد که این موضوع اهمیت حیاتی بنادر را مشخص می کند.یکی از راهبردهای اصلی در توسعه بنادر، شناسایی نابرابری های فضایی بر اساس سطح توسعه یافتگی در بنادر است که این امر برنامه ریزان حوزه های مختلف را بر آن داشته تا از مدل های مختلف تصمیم گیری برای انجام برنامه ریزی بهینه در بنادر استفاده نمایند.مقاله حاضر قصد دارد تا میزان توسعه یافتگی شش بندر تجاری خلیج فارس(بنادر شهید رجایی، لنگه، بوشهر، امام خمینی(ره)، آبادان و خرمشهر) را مقایسه و آن ها را رتبه بندی نماید. روش انجام این پژوهش توصیفی-تحلیلی است. جامعه آماری این پژوهش شش بندر مهم خلیج فارس را شامل می شود. اطلاعات مورد نیاز برای انجام آن از سایت اینترنتی سازمان بنادر و کشتیرانی کشور استخراج گردیده است. بعد از همسان سازی صورت گرفته، داده ها مختلف در چارچوب هشت شاخص اصلی و پایه ای گنجانده شده و با استفاده از الگوریتم ده مرحله ای مدل تاپسیس نسبت به رتبه بندی بنادر از حیث سطح توسعه یافتگی اقدام گردیده است.

نتایج نشان داد که بر اساس هشت شاخص عمده سازمان بنادر و دریانوردی از تجهیزات بنادر، شامل: تعداد اسکله ها، ظرفیت اسکله ها، تعداد تجهیزات خشکی و دریایی بخش های دولتی و خصوصی، تعداد انبارها و مساحت انبارها، بنادر مورد مطالعه بر حسب سطح توسعه یافتگی دارای اختلاف و شکاف زیاد بودند، به طوری که بندر امام خمینی(ره) توسعه یافته ترین و بندر آبادان محروم ترین بندر مشخص گردیدند.

قاچاق کالا پدیده ای است شوم که اثرات و خسارت های جبران ناپذیری را در ابعاد مختلف اقتصادی، اجتماعی، امنیتی و... بر پیکر جامعه وارد می آورد، به همین دلیل است که مطالعه دقیق در ابعاد و علل موثر تشکیل دهنده این پدیده اهمیت خاصی دارد. این تحقیق به بررسی علل و عوامل موثر بر قاچاق کالا در استان کردستان پرداخته است. پژوهش حاضر از لحاظ هدف کاربردی و از نظر ماهیت و روش توصیفی – پیمایشی است. جامعه آماری تحقیق شامل 80 نفر از کارشناسان سازمان های مسئول (گمرک، ناجا، سازمان تعزیرات حکومتی، اداره اموال تملیکی، سازمان صنایع و معادن، سازمان بازرگانی) در امر قاچاق کالا و 50 نفر از قاچاقچیان دارای سابقه قاچاق کالا می باشد. جمع آوری داده ها با استفاده از دو پرسشنامه محقق ساخته(آلفای 75/0 برای پرسشنامه کارشناسان و آلفای 71/0 برای پرسشنامه قاچاقچیان)، صورت گرفته است. داده ها با نرم افزار Spss تحلیل و از آزمون های مقایسه میانگین و آزمون تی برای آزمون فرضیات استفاده شده است.

نتایج نشان دادکه از نظر هردوگروه کارشناسان و قاچاقچیان، نرخ بالای بیکاری، در آمد کم و فقر مردم منطقه، از عوامل اساسی افزایش قاچاق کالا در بخش زمینه ای هستند. در بخش عوامل ساختاری، اخذ تعرفه و سود گمرکی بالا بر کالا وارداتی مهمترین عامل شناخته شد و در بخش عوامل فردی، فقدان انگیزه کاری کارمندان و مسئولین مبارزه باقاچاق کالا که تاحدی ناشی ازمیزان دستمزد پایین آن ها و روابط خشک محیط کاری است، مهمترین عامل می باشد.

بی تردید هیچ عنصری برای پیشرفت، توسعه، تکامل جامعه و شکوفایی استعدادها، مهم تر از عنصر امنیت و تامین آرامش در جامعه نبوده و توسعه، خلاقیت و تحرک اجتماعی اثر بخش، بدون امنیت بخصوص در مرزها امکان پذیر نخواهد بود. یکی از اصلی ترین مولفه هایی که امنیت را ارتقاء می بخشد و جامعه را سالم، آرام و مطلوب می سازد مشارکت اجتماعی است. لذا با هدف ارزیابی مشارکت مرزنشینان در دستیابی به امنیت پایدار اجتماعی در شهر مرزی اینچه برون تحقیق پیش رو انجام گرفت. روش تحقیق بکار رفته ترکیبی از روش های تحلیلی- توصیفی و پیمایشی میباشد تا بتواند با تجزیه و تحلیل آماری داده های بدست آمده به اهداف تحقیق نزدیکتر شود. بنابراین از متغیرهای مندرج در 384 پرسشنامه(حجم نمونه) برای پیشبرد تحقیق بهره گرفته شده است. از نرم افزارهای Spss نیز برای تجزیه و تحلیل داده ها استفاده شده است.

یافته های تحقیق حاضر ضمن بررسی آماری میزان تمایل مرزنشینان برای مشارکت در طرح های مختلف امنیتی در سطح مناطق مرزی، نشان می دهد که میزان تمایل به مشارکت فکری و مشورتی در میان مرزنشینان ساکن در شهر مرزی اینچه برون در سطح نسبتا بالایی قرار دارد. در عین حال می توان با بازنگری مجدد در قوانین و دستورالعمل های موجود، بهره گیری از کارشناسان مجرب بومی و برگزاری جلسات مشورتی وآموزشی با مشارکت هنگ مرزی اترک، میزان تمایل به مشارکت مرزنشینان را در تامین امنیت اجتماعی افزایش داد.

امروزه صنعت جهانگردی به عنوان یکی از ابزارهای مهم در شناساندن هویت ملی و فرهنگی، تحصیلی، درآمد و رشد و پویایی اقتصاد شمرده می شود و شناسایی نقاط ضعف، قوت، تهدیدها و فرصت های مناطق گردشگری به عنوان رمز توسعه محسوب می شود. در این راستا منطقه سیستان با توجه به ویژگی های محیطی، جاذبه های فرهنگی و انسانی، آثار تاریخی و باستانی بی نظیر، می تواند با مدیریت و برنامه ریزی علمی به یکی از محورهای مهم گردشگری در سطح منطقه تبدیل گردد. هدف از این مقاله شناسایی نقاط قوت، ضعف، فرصت ها و تهدیدهای گردشگری در منطقه سیستان می باشد. این پژوهش، پیمایشی، توصیفی و تحلیلی است. جامعه آماری تحقیق شامل اساتید دانشگاه، کارشناسان مرتبط با امور گردشگری سازمان میراث فرهنگی و گردشگری استان، دانشجویان کارشناسی ارشد رشته توریسم، مردم و گردشگران منطقه به تعداد 40 نفر می باشند، این افراد با استفاده از روش نمونه گیری گلوله برفی انتخاب شده اند. داده های حاصل در چارچوب مدل SWOT تحلیل شده اند.

تحلیل های حاصل از این مدل نشان می دهد که وضعیت گردشگری منطقه سیستان در موقعیت تنوع(SO) قرار دارد؛ نتایج نشان می دهد که عدم وجود امکانات لازم برای پذیرایی از گردشگران، فقدان امکانات رفاهی و تفریحی، عدم تبلیغات موثر و اطلاع رسانی صحیح، از موانع اساسی بر سر راه توسعه گردشگری منطقه سیستان به حساب می آید. در نهایت با در نظر گرفتن عوامل تاثیرگذار در منطقه، راهکارهای مناسب جهت کاهش نقاط ضعف و محدودیت ها و بهره گیری از نقاط قوت و فرصت های موجود ارائه گردید.

یکی از پیامدهای نامطلوب سیاست های توسعه ای کشور در مناطق مرزی، گسیختگی در ساختار فضایی است که بازتاب این سیاست ها به صورت برهم خوردن تعادل و توازن در رشد درونزای سکونتگاه ها در سطوح مختلف، نابسامانی در نظام فضایی مکانی مجموعه های انسانی و گسستگی در روابط فضایی و نابسامانی در عملکردهای اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، اداری و کالبدی مشهود است. این مقاله قصد دارد وضعیت سکونتگاه های روستایی در شهرستان پیرانشهر را با رویکرد پدافند غبرعامل بررسی نماید. پژوهش حاضر با جامعه آماری سکونتگاه های روستایی شهرستان پیرانشهر در استان آذربایجان غربی از نوع کاربردی است. پژوهش با روش توصیفی تحلیلی، انجام گرفته است. جامعه این تحقیق را 30 نفر از خبرگان حوزه پدافند غیرعامل، شامل اساتید دانشگاه و کارشناسان نظامی تشکیل داده اند که به کمک روش گلوله برفی انتخاب شدند.تحلیل یافته های فضایی مکانی بوسیله GIS و با استفاده از فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) و منطق فازی صورت پذیرفته است.

نتایج بدست آمده حاکی از آن است که از 147 روستای شهرستان پیرانشهر، بیش از 60 روستا که بیشتر از 40 درصد جمعیت مناطق روستایی را تشکیل می دهند در معرض آسیب پذیری خیلی زیاد و زیاد هستند. همچنین بیشترین میزان آسیب پذیری در سکونت گاه های روستایی سه دهستان لاهیجان غربی، دهستان پیران و دهستان منگور غربی مشاهده می شود که دهستان های مرزی به شمار می روند.

شخصیت مفهوم انتزاعی است که رفتار ویژه و بی همتای فرد را در جهت سازش با محیط تعیین می کند و افراد بر اساس الگوی شخصیتی خود دارای نیازها، انتظارات، انگیزه ها، توقعات و اهداف خاصی می باشند؛ از طرفی هر سازمان بر حسب اهداف و فعالیت های خود، نیازها و انتظارات خاصی را ارضاء می کند و به همین دلیل هر چه سازگاری و تناسب میان شخصیت و شغل بیشتر باشد، فرد رضایت بیشتری خواهد داشت. در همین راستا، این پژوهش با هدف بررسی و پیش بینی میزان تاثیر ویژگی های شخصیتی بر خوب زیستی روانی و شادکامی در کارکنان وظیفه پایگاه دریابانی شهرستان بندرترکمن در سال 92 – 91 صورت گرفته است. روش پژوهش حاضر توصیفی بوده که به صورت پیمایشی در جامعه آماری کارکنان وظیفه پایگاه دریابانی بندرترکمن انجام شد و نمونه ای به حجم 200 نفرانتخاب گردید. ابزارهای مورد استفاده در این پژوهش شامل پرسشنامه های ویژگی های شخصیتی پنج عاملی نئو، بهزیستی روانی ریف (1989)، شادکامی آکسفورد (OHI) و جمعیت شناختی محقق ساخته بوده است.داده ها با استفاده از روش همبستگی مدل بندی رگرسیون مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.

یافته هانشان داد که ویژگی های شخصیتی پیش بینی کننده شادکامی کارکنان می باشد. می باشد و بین بعد اول یعنی روان نژندی با شادکامی رابطه ای منفی وجود دارد، اما بین بعد دوم و بعد سوم یعنی برونگرایی و انعطاف پذیری با شادکامی رابطه مثبت وجود دارد. همچنین بین بعد چهارم و پنجم ویژگی های شخصیتی یعنی توافق و با وجدان بودن با شادکامی کارکنان رابطه ای بدست نیامد. افزون بر این خوب زیستی روانی پیش بینی کننده میزان شادکامی کارکنان بوده است. بر اساس یافته دیگر از این پژوهش ویژگی های شخصیتی پیش بینی کننده خوب زیستی روانی کارکنان می باشد.

در ایجاد و احداث اماکن نظامی باید کلیه عوامل طبیعی و انسانی مورد توجه قرار گیرد تا با اطمینان از مکانیابی درست، از صرف هزینه های اضافه جلوگیری گردد. استان ایلام به دلیل ویژگی های خاص جغرافیایی، سیاسی و ژئوپلیتیکی از جمله مجاورت با کشور عراق دارای شرایط ویژه ای است که لازم است در طرح های آمایش مورد توجه قرار گیرد. هدف این تحقیق، شناسایی وضعیت استقرار مراکز نظامی موجود در استان ایلام و تجزیه و تحلیل شرایط محیطی و معرفی مکان مناسب برای احداث مراکز نظامی است. روش مطالعه در این تحقیق توصیفی- تحلیلی است. برای جمع آوری اطلاعات و داده های اولیه، از بررسی های اسنادی و کتابخانه ای و نقشه های توپوگرافی 50000: 1 استفاده شده است. سپس با استفاده از روش وزن دهی تحلیل سلسله مراتبی(AHP) در محیط نرم افزار(Arc GIS) به ارزش گذاری معیارها در محدوده مورد مطالعه و تهیه نقشه های متناسب با معیارها پرداخته شده و در نهایت، نقشه ترکیبی از معیارها که نشان دهنده بهترین مکان جهت ساماندهی فضاهای نظامی در این محدوده است، استخراج شده است.

نتایج بررسی نشان داد در مکان گزینی اماکن نظامی ایلام، بالاترین اهمیت را فاصله از شنزارهای متحرک (164/0) و کمترین اهمیت را دسترسی به خدمات تفریحی و درمانی (046/0 و 036/0) دارا هستند. نقشه های استخراج شده همچنین نشان داد که بر مبنای معیارهای دارای اهمیت، در حال حاضر بیشتر مراکز نظامی از نظر استقرار در وضعیت بسیار مطلوبی قرار ندارد.